Aneksja Krajobrazu

Laatste issue

No. 38 Zomer 2025 25,00

Solo donne

Valeria Napoleone

tekst: Nicole Ex

Interview
No. 10 •

In veel musea en galeries kom je nauwelijks werk van vrouwelijke kunstenaars tegen. In de verrassende collectie van de fameuze Italiaanse verzamelaar Valeria Napoleone zijn zij de enigen die ertoe doen.

Valerie Napoleone in haar huis in Londen
Fig 1. Valerie Napoleone in haar huis in Londen

Ze woont midden in Londen, in het welgestelde South Kensington, in een huis waarvan de wanden, vloeren en schoorsteenmantels zijn bedekt met kunst. De extravagante ­Valeria Napoleone verzamelt uitsluitend werk van levende vrouwelijke kunstenaars, maar binnen die restrictie mag Napoleone ‘alles wat ze maar wil,’ zegt ze lachend in een telefonisch interview met See All This. En dus verzamelt Napoleone schilder- en beeldhouwkunst, film, installaties, fotografie, muurschilderingen en tekeningen.

Haar verzameling bestaat inmiddels uit 350 werken van zo’n 120 kunstenaars van over de hele wereld – waaronder de Nederlandse Lily van der Stokker. Daardoor is ze een graag geziene gast op internationale beurzen, zeker bij haar thuisbasisbeurs Frieze Art Fair in Regent’s Park, waar ze een dag voor de opening wordt genodigd voor exclusieve previews: ‘Verzamelen van kunst is als een reis,’ zegt Napoleone, ‘een reis die tot een nieuwe bestemming leidt met elke kunstenaar die je ontdekt.’

Napoleone was negentien, een student journalistiek aan de New York University, toen ze begin jaren negentig haar eerste zwart-witfoto kocht van Carol Shadfield – een abstract werk met zeepbubbels waarin je, als je goed kijkt, het lichaam van een vrouw weerspiegeld ziet. Die foto was een echo van haar gemoedstoestand in die dagen: ‘Ik zat gevangen in een zeepbel en wist niet hoe ik de buitenwereld kon bereiken.’ Als telg van een Italiaanse familie van industriëlen en grootgebracht tussen renaissanceschilderijen en antiek, ontdekte Napoleone dat het juist hedendaagse kunst was die haar de hand kon reiken en het haar mogelijk maakte ‘to live my own times.’ Al vanaf die allereerste aankoop wist Napoleone welke focus ze haar collectie wilde meegeven. Ze zou ‘een levendig koor samenstellen van vrouwelijke stemmen,’ wier hoogte, diepte en timbre ze kon verstaan, die haar zouden gidsen en bijstaan.

Ze praat Engels in het uptempo van haar Italiaanse moedertaal, maar blijkt nog een versnelling hoger te kunnen schakelen wanneer ze gepassioneerd komt te spreken over haar ultieme missie: ‘Ik wil het verschil maken door vrouwelijke kunstenaars op de kaart te zetten.’ Dit ondanks de weerstand die ze lange tijd voelde vanuit de kunstwereld en het sarcasme dat ze moest incasseren, omdat ze met haar keuze alle mannelijke kunstenaars uitsloot.

Valeria Napoleone. Foto: James Mollison
Fig 2. Valeria Napoleone. Foto: James Mollison

‘Ik kijk wanneer niemand kijkt, want de onzichtbaarheid van vrouwen is hardnekkig. Vooral kunstenaars in het midden van hun carrière worden genegeerd,’ zegt ze. Het wordt het donut-­effect genoemd: zoete aandacht aan de randen van het kunstenaarsbestaan, een zwart gat in het midden. Het geldt voor alle kunstenaars, maar voor vrouwen in extreme mate.

Of ze de laatste jaren vooruitgang ziet? Napoleone: ‘Om eerlijk te zijn, er verandert nog niet zoveel. De markt – voor 99,9% bepaald door consultants die de ­sales volledig beïnvloeden – eist een steeds snellere productietijd en de koper twijfelt of een vrouw die ratrace bij kan houden. Je hoort het verzamelaars geregeld hardop zeggen: “Ik investeer niet in vrouwelijke kunstenaars.”’

Na haar opleiding journalistiek, en een master in Art Gallery Administration, richt ze in 2012 haar fonds Valeria Napoleone XX op waarmee ze, binnen haar missie uiteraard, kunstaankopen van musea en instituties stimuleert in Engeland en Amerika. Daarnaast organiseert ze benefietdiners aan huis, avonden waarop ze zelf het schort voorbindt om haar gasten te trakteren op haar klassieke Italiaanse familierecepten, zoals haar legendarische en spraakmakende tiramisu. Ze heeft een Catalogue of Exquisite Recipes (2012) geïllustreerd met werk van haar favoriete kunstenaars. Zo leeft Napoleone volgens haar eigen gulden regels, waarvan de belangrijkste is dat je als sponsor volledig toegewijd bent aan het welzijn van je kunstenaars en je collectie. Andere gouden tips? Neem de tijd voor elke aankoop, win informatie in, train je ogen, ontmoet de kunstenaar en koop vanuit je hart want een kunstenaars­carrière is onvoorspelbaar, maar je liefde voor een kunstwerk blijft.

Recente verhalen