Rob van Koningsbruggen: Schilderijen 2003-2019

Sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw krijgt Rob van Koningsbruggen (Den Haag, 1948) elk decennium een grote museale tentoonstelling. De laatste, een groot oeuvre-overzicht, vond plaats in Gemeentemuseum Den Haag (vanaf oktober Kunstmuseum Den Haag) in 2002. Dit najaar maakt het museum in samenwerking met de kunstenaar een tentoonstelling die de jaren 2003-2019 beslaat. Veel schilderijen zijn voor het eerst te zien.

“Vandaag de dag neemt Rob van Koningsbruggen een eenzame positie in binnen de Nederlandse kunstwereld, met schilderijen die in kleur en vorm op eigenzinnige hoogte staan”, aldus directeur Benno Tempel. De kunstenaar stelt in zijn werk nadrukkelijk geen moreel of maatschappelijk thema aan de orde maar zoekt het in de formele aspecten: de werking van verf in kleur en compositie. Tempel: “Van Koningsbruggen is nooit op zoek naar een ‘lekker schilderij’. Hij zoekt naar het schurende. Zijn abstracte doeken hebben een ongekende intensiteit en turbulentie. Als geen andere Nederlandse kunstenaar excelleert hij in kleur.”

Van Koningsbruggen werkt doorgaans aan meerdere werken tegelijk: “Ik maak een schilderij en dan zie ik een vorm ontstaan. Dan gooi ik die vorm op een nieuw doek en ga ik daaraan verder. Dan laat ik het andere schilderij een halfjaar rusten. Soms heb ik tien schilderijen onder handen. Het zijn patiënten, hè, je moet ze beter maken. Dan heb ik opeens een kleur op mijn penseel zitten en kijk ik naar het andere schilderij en denk van, hé. Zo speel ik de schilderijen tegen elkaar uit.”

Gedurende zijn loopbaan grijpt hij steeds terug op motieven als de kegel, bol en kleurcirkel. En hoewel ze zonder symbolische betekenis zijn of verwijzing naar de werkelijkheid, zijn ze soms wel ontstaan uit natuurlijke, bestaande voorbeelden. Zo is de recenter ontstane niervorm afgeleid van een blad, en lijken de waaierachtige niervormen op een vaas met bloemen.

De nieuwste schuifschilderijen hebben een takkenmotief, als zonnestralen door gebladerte. De vergelijking met Mondriaan dringt zich hier op; meerdere van diens abstracte composities zijn gebaseerd op bomen, gevels of landschappen. Ook hierin komt de ’landschappelijk schilder’ Rob van Koningsbruggen om de hoek kijken.

Toch geeft Van Koningsbruggens werk zich niet makkelijk prijs. Het vraagt iets van de kijker. Wie zich erin vastbijt, zal ervaren dat de schilderijen nieuwe sensaties opleveren, inzichten. Telkens weer is het zien van een schilderij van Van Koningsbruggen een ervaring, eerst ben je uit het veld geslagen en vervolgens kruipt het onder de huid en krijg je het niet meer uit je hoofd.