Maya Watanabe – Liminal

Bij de heropening van het De Pont museum beleeft de video-installatie Liminal (2019) van de Peruaanse kunstenaar Maya Watanabe zijn Nederlandse première. Watanabe transformeert de projectruimte WOOL tot een immens videolandschap. Op een scherp hellende wand projecteert zij monumentale beelden die verwijzen naar een nationaal trauma uit haar geboorteland: de Peruaanse burgeroorlog (1980-2000) waarbij twintigduizend burgers vermist raakten. Voor deze installatie volgde de kunstenaar het onderzoek naar twee massagraven uit 1984, in Ayacucho en Huánuco. In het ene liggen slachtoffers van de linkse guerrillabewegingen, in het andere mensen die door militairen zijn omgebracht.

De camera tast traag een stuk grond af: rulle aarde, rotsen, wortels – afwisselend haarscherp en out-of-focus. Abstract ogende extreme close-ups, die soms doen denken aan mineralen die schitteren in het zonlicht. Dat beeld kantelt wanneer je plots een liniaal ziet en de camera stilhoudt bij fragmenten van beenderen, tanden, kledingstukken… Vanaf dat moment zijn de out-of-focusbeelden broodnodige adempauzes die je de tijd geven om de pijnlijke waarheid te overdenken. Doordat honderden massagraven in de Peruaanse hooglanden nooit werden onderzocht zijn talloze slachtoffers nimmer geïdentificeerd. Daardoor houdt deze pijnlijke geschiedenis het land nog dagelijks in zijn greep. De titel Liminal refereert aan de ’tussenstaat’ van rouw en onzekerheid waarin families van verdwenen personen zich bevinden. Een situatie die ook van toepassing is op de staat tussen vermissing en identificatie van de slachtoffers zelf.