Maria Lassnig | Ways of Being

De Oostenrijkse kunstenaar Maria Lassnig (1919–2014) wordt internationaal gezien als een van de belangrijkste kunstenaars van de twintigste eeuw. Ze maakte naam met haar ‘Körperbewusstseinsbilder’, ‘body awareness’– werken, waarin zij gewaarwordingen van haar lichaam thematiseerde en op deze manier haar relatie tot de wereld definieerde. Lassnig: “Ik zocht naar een realiteit die meer in mijn bezit zou zijn dan de buitenwereld en vond deze in de vorm van de door mij bewoonde lichaamsbehuizing.”

Maria Lassnig hield zich na haar opleiding aan de Academie van beeldende kunsten in Wenen vanaf 1950 bezig met abstracte kunst. Verschillende bezoeken aan Parijs inspireerden haar tot experimenten met kleur, vorm en informele schilderkunst. In Wenen kwam ze in contact met monseigneur Otto Mauer, die de Oostenrijkse avant-garde resoluut steunde. Ze sloot zich aan bij de ‘Hundsgruppe’ (Hondengroep), een afsplitsing van de kunstenaarsorganisatie Art Club, met leden als Arik Brauer, Ernst Fuchs en Arnulf Rainer. Van 1960 tot 1968 woonde en werkte Lassnig in Parijs. Na zich eerst te hebben toegelegd op ‘Strichbilder’ – grote schilderijen met vormen die alleen uit gekleurde lijnen bestonden – ging ze later meer figuratief werken. In 1968 verhuisde ze naar New York, waar haar ‘body awareness painting’ geen bijval vond. Ze reageerde hierop door zich te richten op een realistische vorm van schilderkunst en op animatiefilm. Ze bracht acht animatiefilms uit. Lassnigs nalatenschap omvat nog meer films en filmfragmenten, waarvan een selectie te zien is in de tentoonstelling, evenals een aantal notitieboekjes met storyboards van haar films.

In 1974 richt ze Women/Artist/Filmmakers, Inc. op, samen met enkele andere geëngageerde vrouwelijke (film)kunstenaars, onder wie Martha Edelheit, Carolee Schneemann en Silvianna Goldsmith. In deze jaren toonde ze haar schilderijen en grafische werk voornamelijk in Wenen. Lassnigs vormentaal veranderde herhaaldelijk, maar haar thema’s bleven dezelfde. Terwijl ze zich in haar leitmotif ‘lichaamsbewustzijn’ verdiepte, verkende ze ook thema’s als familie, dood, maatschappijkritische kwesties als de rol van de vrouw in de samenleving, politieke conflicten, technologische vooruitgang en de communicatie tussen mens en dier. Ze maakte niets mooier dan het was en haar werken bevatten vaak veel (zelf)ironie, zoals ook blijkt uit veel van haar titels, zoals Selbstporträt als Playboystuhl en Die neuronale Verschwendung.