Francis Alÿs | Children’s Games

Deze winter presenteert Eye Filmmuseum een grote tentoonstelling rond de Belgisch-Mexicaanse kunstenaar Francis Alÿs. Alÿs is vooral bekend geworden door zijn speelse oeuvre, dat tegelijkertijd geëngageerd en poëtisch is. Zijn werken zijn fantasievolle en rijke observaties van het dagelijkse leven op soms politiek-geladen momenten en plekken. In Eye wordt in een grote, ruimtelijke opstelling zijn indrukwekkende serie Children’s Games getoond.

Lees het interview met Francis Alys in See All This #16.

Francis Alÿs (België, 1959), opgeleid als architect in België en Venetië, verhuisde in 1986 naar Mexico- Stad, waar hij zich op de beeldende kunst ging richten. Tijdens zijn vele wandelingen in de stad begon hij het dagelijkse leven in en rond de Mexicaanse hoofdstad te bestuderen en vast te leggen door middel van simpele, maar vaak hele treffende performatieve acties.

Het zijn subtiele ingrepen in het dagelijks leven, die hij vastlegt met behulp van video, fotografie, tekeningen en schilderijen. Zo sleepte Alÿs een ijzeren, magnetisch geladen speelgoedhond door de straten waarmee hij allerlei soorten metaal van de straat bijeen raapte, en wandelde hij met een lekkend blik groene verf langs de Green Line, die in 1948 de grens vormde tussen Israël en Jordanië. Ook duwde hij een blok ijs negen uur lang door Mexico-Stad totdat het ijs gesmolten was. Later in zijn carrière reisde Alÿs als een ‘embedded war-artist’ naar Afghanistan en vanaf 2016 verblijft Alÿs veel in Irak waar hij optrekt met een Koerdisch bataljon en in vluchtelingenkampen verblijft. Voor zijn werk won Alÿs onder andere de Eye Art & Film Prize (2018).

Een bijzonder onderdeel in het inmiddels uitgebreide oeuvre van Francis Alÿs vormt een indrukwekkende serie over kinderspelen die over de hele wereld worden gespeeld. Sinds 1999 is dit een gestaag uitdijende groep korte filmische werken. Op dit moment is nummer 18 het laatste werk, met kinderen die bikkelen in Nepal (Children’s Games 18 / Knucklebones, Kathmandu, Nepal, maart 2017). In andere films wordt een flesje gebruikt als voetbal in een steil oplopende straat in Mexico-Stad, wordt bepaald niet zachtzinnig met krekels gespeeld in Venezuela, wordt er gevliegerd in Afghanistan en met platte stenen geketst op de zee, nabij Tanger in Marokko.

Alÿs filmt in gewone steden en dorpen, maar ook daar waar conflict en spanning overheersen – zoals in Afghanistan of een Jezidisch vluchtelingenkamp in Irak. Alÿs legt alles met zijn humane en licht verwonderde blik vast. De spellen zijn vaak een weerspiegeling van rituelen, symbolen, gebruiken en inzichten van elke specifieke samenleving die hij in beeld brengt.

De kunstenaar volgt de kinderen geduldig, beweegt mee met hun bewegingen, maar neemt niet zelf deel aan hun spel. Omgevingsgeluiden zijn te horen; vogels, krekels, de wind, het geschreeuw en gelach van de kinderen. Te zien zijn de soms barre omstandigheden waarin de kinderen leven. Zo wordt de kijker deelgenoot van een uitgesponnen moment in hun levens. Ondanks de soms ellendige omstandigheden zoals oorlog en armoede is de stemming onder de kinderen vooral opgewekt en vrolijk, optimistisch zelfs.