De ziel van Schokland

De ziel van Schokland is een nieuwe tentoonstelling over het verdwenen Zuiderzee-eiland, zijn bewoners en de gevolgen van hun migratie – 165 jaar geleden – voor hun nazaten van nu. Daarnaast komen ook hedendaagse migranten aan het woord.

In de achttiende eeuw had Schokland de grootste vissersvloot van Nederland en was het een welvarend eiland, maar in de negentiende eeuw liep de visstand terug en ontstond er grote armoede. Daarnaast sloeg de Zuiderzee telkens stukken land weg, waardoor het leven op Schokland gevaarlijk werd en de Schokkers uiteindelijk hun eiland moesten verlaten. De ruim 650 migranten kregen een royale schadeloosstelling, zodat ze hun leven elders weer konden opzetten. Ze namen al hun bezittingen mee: niet alleen huisraad, kleding en bijzondere voorwerpen die belangrijk waren voor hun gemeenschap, maar zelfs de bouwmaterialen van hun ontmantelde huizen. De Zuiderzee werd uiteindelijk drooggelegd en in 1942 ging Schokland op in de Noordoostpolder.

Hoewel alle Schokkers vanaf 1859 hun leven elders weer opbouwden, hechten hun nazaten nog altijd veel belang aan hun oorsprong en Schokker identiteit. Zo vormen erfstukken belangrijke, tastbare herinneringen aan hun eigen familiegeschiedenis en verbinden Schokker nazaten zich nog steeds graag met elkaar, bijvoorbeeld in het Schokker koor, dat voornamelijk oude Schokker liederen zingt.

Niet alleen migratie is van alle tijden; ook de gevolgen hiervan voor de eigen identiteit, saamhorigheid, veerkracht en de blijvende liefde voor de plek van herkomst zijn universeel en herkenbaar. Beluister in de tentoonstelling interviews met drie hedendaagse migranten uit Iran, Cuba en Oekraïne en vergelijk hun verhalen met die van de Schokkers in 1859.

Beeld:
Paalwering, Schokland, Johan Briedé, 1930, collectie Zuiderzeemuseum
Kerk te Middelbuurt op Schokland, Jos Lussenberg, 1904-1959, collectie Zuiderzeemuseum