Attack | Katrien De Blauwer

Het Nederlands Fotomuseum presenteert Attack, de eerste tentoonstelling van de Belgische kunstenaar Katrien De Blauwer in Nederland. De Blauwer werkt al twintig jaar aan een groot en krachtig oeuvre van fotomontages, waarmee ze pas enkele jaren geleden mee naar buiten trad. Attack is een verwijzing naar de werkwijze van de kunstenaar. Intuïtief doorknipt zij afbeeldingen uit oude internationale magazines die zij vervolgens op gevoel combineert. Nieuwe beelden ontstaan. Bijna altijd staan op de knipsels (delen van) vrouwen afgebeeld. Hiermee reageert De Blauwer in haar werk op het beeld van de westerse vrouw zoals dat is gepubliceerd in tijdschriften uit de periode 1920-1960. De Blauwer is hiermee een van de meest toonaangevende kunstenaars op het gebied van fotomontage. Attack toont een selectie uit haar oeuvre en is in het Nederlands Fotomuseum te zien van 16 november 2019 tot en met 9 februari 2020.

De Blauwer werkt met simpel gereedschap: schaar, papier, lijm, potlood en sinds kort ook verf. Zij haalt haar beelden uit internationale geïllustreerde magazines, bij voorkeur van tussen 1920 en 1969. Zelf maakt ze geen foto’s; ze ziet zichzelf als een ‘fotograaf zonder camera’. Ze kiest obsessief en intuïtief, knipt foto’s doormidden of haalt er fragmenten uit die zij combineert met andere knipsels tot een krachtig nieuw beeld. Daarbij werkt ze zeer geconcentreerd, als in een roes, en knipt het ene beeld na het andere. De productie is hoog, de cuts zijn altijd heel precies en onmiddellijk raak.

Het doorknippen van beelden leidt tot andere, deels nieuwe beelden: er ontstaan nieuwe voorstellingen, betekenissen en ook een nieuwe poëzie. Door beeldfragmenten te combineren gaan deze een relatie met elkaar aan; in het hoofd van de beschouwer ontstaat een verhaal, hoe kort ook. De Blauwer maakt geen overduidelijke combinaties, maar laat tussen de beelden ruimte voor suggestie en interpretatie. Zij hanteert een oud principe van de beeldmontage dat bekend is uit de film: plaats twee beelden naast elkaar en er ontstaat een ‘derde betekenis’. Niet voor niets komen haar grote voorbeelden uit de cinema: Michelangelo Antonioni, Jean-Luc Godard en Andrej Tarkovski. Sommige werken hebben een sterk filmisch karakter, zijn verhalend, kennen een zekere suspense of lijken zo uit een denkbeeldige film noir of de cinema van de nouvelle vague te komen.

Het meest in het oog springende thema van De Blauwer is de vrouw, meer precies het beeld van de vrouw zoals dat is gepubliceerd in tijdschriften. Haar werk is een persoonlijke reactie of reflectie daarop. Het legt een affiniteit bloot met mode, dans en erotiek. Bewegingen, gebaren en poses suggereren een choreografie. We zien vrouwenlichamen, armen en benen, torso’s, een hand, een mond, los haar. Opgemaakt, met lingerie, sieraden, modieus gekleed, met elegantie en flair, met onder- en boventonen van romantiek en verlangen, Sehnsucht. Maar er is ook spanning, wrijving en een gevoel van ongemak. De harde cuts in de lichamen hebben een donkere kant, onderhuids liggen angsten, boze dromen, de dood.

De tentoonstelling omvat een selectie werken uit verschillende periodes. Naast de collages zijn er ook ‘notebooks’ te zien met daarin materiaal dat wel haar interesse heeft maar nog niet is gebruikt. De opening vindt plaats op 15 november in aanwezigheid van de kunstenaar.