Andrea Stultiens | I wish there was colour. I wish there was sound.

Paul Julien reisde tussen 1932 en 1962 zo’n vijftien keer naar verschillende landen in Afrika. Het was een tijd waarin Afrika nog grotendeels gekoloniseerd was door West-Europese landen en rooms-katholieke missionarissen en protestante zendelingen hun religie verkondigden. Tijdens zijn reizen verzamelde hij wetenschappelijke gegevens over en van de lokale bevolking die hij in Afrika ontmoette. Vaak hield Julien nog jaren contact met deze mensen. Aangevuld met foto’s zette hij al deze informatie om naar aansprekende verhalen.

Voor zijn onderzoeken gebruikte hij racistische methodes die ontstaan waren in de achttiende eeuw en gebruikt werden door West-Europese landen tijdens de kolonisatie van Afrika. Zo verzamelde hij data door bloedmonsters af te nemen en lichaams- en schedelafmetingen vast te leggen. Van zijn reizen en ontmoetingen publiceerde Julien vier fotoboeken met titels als ‘Kampvuren langs de evenaar’ en ‘De eeuwige wildernis’. Naast de publicatie van fotoboeken had hij zijn eigen radioprogramma waarin hij vertelde over zijn bevindingen in Afrika. Deze verhalen waren populair en bereikten zo een groot publiek.

Na het overlijden van Paul Julien werd zijn fotografische nalatenschap met bijbehorende documentatie overgedragen aan het Nederlands Fotomuseum.

Andrea Stultiens, kunstenaar en onderzoeker, bestudeert sinds 2012 hoe het werk van Paul Julien bijgedragen heeft aan de beeldvorming over Afrika in de twintigste eeuw. De foto’s die Julien in Afrika maakte, zijn onlosmakelijk verbonden aan de koloniale verhoudingen en de machtsstructuren die daarbij hoorden. In de tentoonstelling ‘I wish there was colour. I wish there was sound’ geeft Stultiens samen met vele betrokkenen in Afrika en haar diaspora, aanvullende en alternatieve perspectieven op deze beeldvorming.

Stultiens plaatst het archief van Paul Julien in een actuele context en breekt bestaande kaders open. Ze maakt hierbij gebruik van verschillende methoden, benaderingen en technieken zoals ‘herfotografie’ en ‘collectief maken’ in samenwerking met de gemeenschappen die door Julien werden gefotografeerd en het maken van collages en montages.

De tentoonstelling bestaat uit vijf onderdelen die ieder een specifieke regio belichten: Liberia, Sudan, Sierra Leone, een Batwa gemeenschap (Congo, Rwanda en Oeganda) en Ethiopië. Tijdens je bezoek aan de tentoonstelling word je uitgenodigd om je eigen ideeën te vormen over hoe jij je verhoudt tot de foto’s die zowel mooi zijn en tegelijkertijd onderdeel zijn van een problematisch en in veel opzichten, pijnlijk verleden voor veel mensen.

Het Nederlands Fotomuseum beheert het archief van Julien sinds 2001. Het museum vindt het belangrijk om een activatie zoals deze te tonen om een kritische houding met de Collectie te stimuleren. Ook als dat betekent dat de bevraagde beelden schuren met de huidige inzichten.

Beeld:
© Paul Julien