Laatste issue

No. 39 Herfst 2025 15,00

8x wat te zien volgens Cathelijne Broers

De vrouwen van Amsterdamse School tot een bunker vol verbeelding

Gids
No. 39 •
‘Als kunsthistoricus weet ik hoe cultuur na de verwoestingen van twee wereldoorlogen een bron van heling en weerbaarheid werd,’ zegt Cathelijne Broers, directeur van het Cultuurfonds, dat dit jaar 85 jaar bestaat. ‘In onze wereld van vandaag hebben we opnieuw een verbindend verhaal nodig: van makers en initiatieven die ons meenemen in andere werelden en perspectieven.’ Voor deze herfst selecteerde ze 8 tips door heel Nederland om naar uit te zien – van indringende poppen en ongekende talenten van de Amsterdamse School, tot een bunker vol verbeelding en een festival gewijd aan de schemer.

1. Puppet Masters

Hans Bellmer, La Poupée, ca. 1934
Fig 2. Hans Bellmer, La Poupée, ca. 1934

1. Puppet Masters

Museum Jan Cunen

‘Wie heeft de touwtjes in handen in een door commercie gedreven maatschappij? Wat gebeurt er wanneer AI de regie overneemt? Wanneer begint de pop een eigen leven te leiden? In Villa Constance (nu Museum Jan Cunen) huisde ooit Poppentheater Marag. Puppet Masters laat zien dat een pop veel meer is dan kinderspel; het is een krachtig middel om maatschappelijke tendensen bloot te leggen en te bevragen. Thema’s als macht, controle, spel, religie, gender en identiteit komen aan bod in het werk van onder meer Gijs Assmann, Mercedes Azpilicueta, Teun Hocks, Paul Kooiker, Tamara Muller en Tony Oursler.’ Te zien vanaf 14 september.

2. Refresh Amsterdam #3

Amsterdam Museum
Natascha Libbert, Isla Bonita, 2022
Fig 3. Natascha Libbert, Isla Bonita, 2022
Amsterdam Museum

‘Hoe kunnen we de toekomst vormgeven – als individu, als stad, als samenleving? Vijftien toonaangevende kunstenaars, onder wie Frank Ammerlaan, Sebastián Díaz Morales, Ivna Esajas, Koen Hauser en Raquel van Haver maakten werk reflecterend op de vraag: hoe gaan we om met grote vraagstukken als klimaatverandering, sociale ongelijkheid, diversiteit en machtsverschuivingen op wereldschaal. Gastcurator is Nina Folkersma.’ Te zien t/m 30 november.

3. De collectie verzet

Taxidermy, © Foto: Missiemuseum
Fig 4. Taxidermy | © Foto: Missiemuseum

3. De collectie verzet

Stichting Missiemuseum Steyl

‘Voor het eerst wordt de etnografische en natuurhistorische opstelling van de missionarissen uit 1931 van het museum doorbroken. Kunstenaars uit binnen- en buitenland grijpen in, samen met gastcurator Oscar Ekkelboom. Om te ontregelen, vergeten verbindingen bloot te leggen en koloniale wonden te helen. Zij geven een stem aan diegenen die niet mochten en konden spreken in het museum. Met werk van onder anderen Aliwaa Collective, Benjamin Li, Danielle Lemaire, Pii Daenen, Roy Villevoye en Timoteus Kusno.’ Te zien vanaf 13 september.

4. Emerging Exits

Stichting Schuilstad Arnhem
Diogenes Bunker
Fig 5. Diogenes Bunker
Stichting Schuilstad Arnhem

‘Even ontsnappen aan de dreigende samenleving via inspirerende ervaringskunst: Emerging Exits in De Diogenes bunker, een van de grootste bunkers van Nederland naast Nationaal Park De Hoge Veluwe. Twintig kunstenaars laten hoopvolle toekomstbeelden zien op het snijvlak van kunst, wetenschap, ecologie en technologie. De bunker zonder daglicht en bereik toont multizintuigelijke elementen die zich afhankelijk van het publiek elke keer weer anders voordoen.’ Te zien t/m 3 november.

5. Schemerlicht Festival

Zeno van den Broek, Schemerlicht, Under the Surface, 2021, Foto: Stef van Oosterhout
Fig 6. Zeno van den Broek, Schemerlicht: Under the Surface, 2021 | © Foto: Stef van Oosterhout

5. Schemerlicht Festival

Goffertpark Nijmegen

‘In deze avondexpositie/kunstroute werken wetenschappers en kunstenaars samen rondom het thema tijd. We bevinden ons in een bijzondere periode: een tijd van extremen en snel veranderende perspectieven op de toekomst. Heter, natter, droger en gepolariseerder dan ooit. Het festival biedt in de schemering een moment van bezinning, een andere blik op wetenschap, kunst, technologie en ecologie.’ Te zien van 9 t/m 19 oktober.

6. Jacob Lawrence

Kunsthal KAdE
Jacob Lawrence, The Migration Series panel no. 1, 1940-1941
Fig 7. Jacob Lawrence, The Migration Series panel no. 1, 1940-1941
Kunsthal KAdE

‘Dit is het eerste grote overzicht van de Afrikaans-Amerikaanse kunstenaar Jacob Lawrence (1917-2000) in Europa. In zijn schilderijen verbeeldt Lawrence de Afrikaans-Amerikaanse geschiedenis, met een focus op de afschaffing van de slavernij en de opbouw van de zwarte gemeenschap in Harlem, New York.’ Te zien vanaf 27 september.

7. Om de tuin geleid

Adriaen Coorte, Green Gooseberries on a Plinth, 1705, oil on canvas, 31,4 x 24 cm, Collection Het Noordbrabants Museum, on loan from the JK Art Foundation
Fig 8. Adriaen Coorte, Green Gooseberries on a Plinth, 1705, oil on canvas, 31,4 x 24 cm, Collection Het Noordbrabants Museum | on loan from the JK Art Foundation

7. Om de tuin geleid

Noordbrabants Museum

‘Een tentoonstelling over hoe beelden ons kunnen leiden én misleiden. En hoe de zoektocht naar waarheid altijd een kwestie van perspectief is. Zo’n zeventig werken van kunstenaars als Brueghel, Rubens en Cranach de Oude leiden ons langs thema’s als goed en kwaad, waarheid en schijn. De tuin fungeert hierbij als decor én metafoor, als plek van afzondering, van verlangen, van kennis en orde, en als paradijs.’ Te zien vanaf 20 september.

8. Ongekend talent

Museum Het Schip
Margaret Kropholler, hal van het Meerlhuis in Park Meerwijk in Bergen | foto: Marcel Westhoff
Fig 9. Margaret Kropholler, hal van het Meerlhuis in Park Meerwijk in Bergen | foto: Marcel Westhoff
Museum Het Schip

‘Anno 2025 is er nog steeds te weinig bekend over de vrouwelijke makers binnen de Amsterdamse Schoolbeweging. Hoewel hun namen af en toe opduiken in secundaire literatuur, ontbreekt vaak een diepgaand overzicht van hun leven en werk. Aan de hand van drie hoofdpersonen Margaret Kropholler, de eerste vrouwelijke architect van Nederland, grafisch kunstenaar Tine Baanders en beeldhouwer Louise Beijerman, krijgen deze vergeten pioniers een gezicht.’ Te zien vanaf 26 september.

Over het Cultuurfonds
Cultuur verbindt ons – we hebben elkaar nodig. ‘Want zonder cultuur, geen veerkracht, en zonder ontmoeting, geen toekomst.’ zegt directeur Cathelijne Broers. Het Cultuurfonds investeert jaarlijks meer dan 40 miljoen euro in de toekomst van cultuur en natuur, dankzij particuliere giften, nalatenschappen en samenwerking met partners. Hierdoor krijgen elk jaar ruim 4.000 cultuur- en natuurprojecten een financiële bijdrage, door heel Nederland, in het Caribisch deel van het Koninkrijk en in Suriname.

Recente verhalen