De Mondriaanjurk van Yves Saint Laurent

In 2017 is het precies 100 jaar geleden dat Piet Mondriaan, Theo van Doesburg en Bart van der Leck de eerste editie van ‘De Stijl’ uitbrachten. Om dat te vieren, is 2017 onder de titel Mondriaan tot Dutch Design uitgeroepen tot het jaar van De Stijl. In See All This #5 lees je Het kraken van de Mondriaan code: hoe zou Victory Boogie Woogie eruit hebben gezien als Mondriaan het werk af had kunnen maken? In onze blog hieronder kijken we naar een andere grote naam die zich liet inspireren door Mondriaan: Yves Saint Laurent. Hij vertaalde Mondriaans werk in een serie jurkjes.

Het feminisme is al decennialang onmiskenbaar verbonden aan de mode. Iconisch op dit gebied zijn de ontwerpen van wijlen couturier Yves Saint Laurent, een fervent voorstander van de moderne, geëmancipeerde vrouw. Zo introduceerde Saint Laurent in zijn herfst/wintercollectie 1965 de Mondriaan-collectie; een nieuwe, moderne vormentaal binnen de mode waarin de tot die tijd altijd geaccentueerde strakke vrouwentaille werd ‘bevrijd’.

De Mondriaan prêt-à-portercollectie bestond uit twaalf jurkjes waarvan er, voor zover bekend, nog drie over zijn (in het Gemeentemuseum Den Haag, het Rijksmuseum, en MoMa New York). Alle jurkjes zijn gemaakt in hetzelfde model en elk ontwerp bestaat uit zwarte horizontale en verticale lijnen waarbij enkele vlakken zijn gekleurd en de kleur ecru overheerst. De jurkjes zijn gemaakt van tricot en zijde, en zijn samengesteld uit meerdere lappen geverfde stof. Deze zijn elk aan elkaar genaaid met een speciale naaitechniek, waardoor het lijkt alsof de jurkjes uit één geheel bestaan.

Yves Saint Laurent, Mondriaanjurk, 1966. Collectie Gemeentemuseum Den Haag.

De moderne vrouw

Meerdere kledingstukken van Saint Laurent uit zijn op kunst geïnspireerde collecties verwijzen duidelijk, vrijwel letterlijk, naar kunstwerken van kunstenaars. Hij borduurde de irissen en zonnebloemen van Van Gogh op korte jasjes, de weelderige bloemen van Matisse zagen we terug op een elegante avondrok, een trouwjurk met grote duiven was geïnspireerd op het werk van Georges Braque. Het is aannemelijk dat Saint Laurents keuze voor Mondriaan voortkwam uit zijn bewondering voor de kunstenaar als absolute modernist. Geen frivoliteit en decoraties, maar strakke lijnen en primaire kleuren. Naar het voorbeeld van Mondriaan introduceerde Saint Laurent een radicaal nieuw dessin dat naadloos aansloot op zijn visie van de ‘moderne vrouw’.

Maaike Taekema studeert kunstgeschiedenis aan de Vrije Universiteit Amsterdam en schreef in 2015 een scriptie over originaliteit in de kunst en mode.

Foto bovenaan pagina: Mondriaanjurk door Yves Saint Laurent. Collectie Rijksmuseum.