Queensize in Museum Arnhem toont vrouwelijke kunstenaars uit de collectie van de Duitse verzamelaar Thomas Olbricht: Marlene Dumas, Vanessa Beecroft, Elizabeth Peyton. De tentoonstelling gaat over vrouw zijn en het vrouwenlichaam, waarvan de kwetsbaarheid en ontbering wordt uitgelicht meer dan zijn intelligentie en schoonheid. Of een man anders over deze tentoonstelling loopt dan een vrouw? Dat kan niet anders. Mannen bekijken en begeren het vrouwenlichaam, vrouwen ervaren dat lichaam (en die mannenblik). En precies met dit verschil word je op Queensize geconfronteerd. Sleutel tot het thema is het werk van de Turkse Sükran Moral dat verwijst naar L’origine du monde van Gustave Courbet, maar bij Moral is de kut geen heilige graal, maar een open wond. Ik kies hier voor Moral's Hamman dat de wens verbeeldt waarmee ik het museum verlaat: alsjeblieft, meisjes, vrouwen, ben frank en vrij en fier!
Op dag 2 van de TEFAF probeerde ik het 'boze oog' (zie post hieronder) te vergeten door mij te richten op de cirkel - oud symbool van oneindigheid, zon en maan. De eerste woningen waren cirkelvormige tenten. De eerste dansen waren cirkeldansen. De voorstelling van de steen der wijzen, de ridders van de ronde tafel, de slang in de vorm van een cirkel die in haar eigen staart bijt stond voor wijsheid en onsterfelijkheid. Zelfs God werd bij gnostici omschreven als een cirkel waar de omtrek nergens en het middelpunt overal is. Cirkels op TEFAF 2016 zijn er genoeg - in voorstellingen van de aarde, in spiegels, juwelen en in de hedendaagse kunst van Anish Kapoor en Damien Hirst.
Het moet gelegen hebben aan de combinatie champagne, mensen en objecten dat ik tijdens de opening van TEFAF in een hallucinerende staat van bewustzijn kwam. Terwijl ik handen schudden, van stand naar stand liep en de uitzinnige uitstalling bestudeerde, kwam het mij voor dat een deel van de objecten schaamteloos terugkijkt als je je blik er op richt. Kijken en bekeken worden op TEFAF 2016.
'De werkelijkheid van Jan Schoonhoven' kreeg vijf sterren in de Volkskrant en in het NRC Handelsblad. Toen ik om een andere reden Stedelijk Museum Schiedam aandeed, bleek de tentoonstelling drie dagen daarvoor geëindigd: 'Kom maar even spijtkijken,' zei marketeer Henny van Leeuwen. Hij leidde me door halflege zalen; langs de kunststof bekistingen (Turtles) en werken in plastic verpakt. Er hingen nog een aantal Schoonhovens aan de muur, waarop gefilterd daglicht viel. Kun je je voorstellen? Die witte schaduwwerken in wisselend strijklicht? Zo kreeg ik op het nippertje te zien welke kans we hebben gemist, op 25.000 bezoekers na dan (waaronder onze curator Johan Idema). Zelfs de catalogus 'Jan Schoonhoven, Delft' was in Schiedam uitverkocht. Hier een link voor alle spijtoptanten. Meer troost: Stedelijk Museum Schiedam heeft dagelijks daglichttoetreding én heeft een paar prachtige Schoonhovens in de vaste collectie.