Aneksja Krajobrazu

Laatste issue

No. 38 Zomer 2025 25,00

Britta Marakatt-Labba

Pretty Brilliant Women in the Arts

Artikel
No. 38 •

Vrouwen hebben kunst gemaakt door een geschiedenis heen die hen lange tijd compleet negeerde. Toen de eerste edities van canonieke teksten als Jansons History of Art en Gombrichs The Story of Art werden gepubliceerd, kwam er geen enkele vrouwelijke kunstenaar in voor. Met de serie Pretty Brilliant: Women in the Arts, willen we heel maken wat lange tijd een half verhaal was en breiden we de canon uit met 583 vrouwelijke kunstenaars, onder wie Britta Marakatt-Labba.

tekst: Sarah Knigge

Het gebeurde precies zoals ze had gedroomd: een grote kudde rendieren werd over een bevroren meer gedreven toen plotseling het ijs het begaf en ze erdoorheen vielen. Maar na de droom en voordat het werkelijk gebeurde, had Britta Marakatt-Labba (Zweden, 1951) deze scène al met naald en draad vastgelegd. ‘Soms zie je dingen heel duidelijk in een droom,’ herinnerde ze zich.

Geboren in Sápmí, de noordelijke regio die zich uitstrekt over Noorwegen, Zweden, Finland en Rusland, traditioneel bewoond door het Sámi-volk, kwam Marakatt-Labba ter wereld in een kåta – een traditionele Sámi-woning – tijdens een herfsttrek van Noorwegen naar Zweden. ‘Het moet zwaar zijn geweest voor mijn moeder om in de bergen te bevallen,’ zei ze erover.

Maar de Sámi hadden meer zorgen. Marakatt-Labba: ‘We moesten altijd vechten. Tegen religieuze onderdrukking en staatskwesties. Tegen de inbreuk op ons grondgebied, onze geloofsovertuigingen en cultuur.’ En nu moeten ze vechten tegen klimaatverandering, die hen direct raakt. Rendierhouderij blijft een essentieel levensonderhoud voor veel Sámi, maar het graasgebied verdwijnt door veranderende seizoenen en onbetrouwbaar ijs.

Britta Marakatt-Labba, Historjá (detail), 2003-2007, borduurwerk, textielprint en applicatie op linnen, 39 × 2345 cm, KORO – Kunst i offentlige rom | © Britta Marakatt-Labba/Bildupphovsrätt 2025, Pictoright, Nederland, foto: Ina Wesenberg/Nasjonalmuseet
Fig 2. Britta Marakatt-Labba, Historjá (detail), 2003-2007, borduurwerk, textielprint en applicatie op linnen, 39 × 2345 cm, KORO – Kunst i offentlige rom | © Britta Marakatt-Labba/Bildupphovsrätt 2025, Pictoright, Nederland, foto: Ina Wesenberg/Nasjonalmuseet

Hoewel Sámi-verhalen traditioneel mondeling worden doorgegeven, maakt Marakatt-Labba ze zichtbaar met haar complexe borduurwerken. In haar 24 meter lange Historjá borduurt ze een indrukwekkend verhaal over Sámi-geschiedenis, cultuur en het dagelijks leven – inclusief hun rituelen en godheden zoals Madderakka, de godin van de geboorte, en Sáhrákká, de beschermer van het huis. ‘Wij hebben alleen vrouwelijke goden,’ merkte ze op.

Marakatt-Labba maakt geen voorbereidende schetsen. Ze begint meteen met borduren en doet af en toe een stap naar achter om het geheel te kunnen overzien. ‘Het materiaal wijst de weg,’ legt ze uit. En de natuur ook: ‘Dat is de filosofie van de Sámi. De natuur spreekt tot ons, als we maar openstaan om te luisteren. We hebben altijd geprobeerd haar te beschermen. We bezitten geen land – we lenen het.’ Maar om haar heen ziet ze toenemende vernietiging, terwijl regeringen hun eigen agenda’s doordrukken. Toch benadrukt ze: ‘Je moet blijven vechten, en geloven dat verandering mogelijk is.’

Lees hier meer over de tentoonstelling Britta Marakatt-Labba: Where Each Stitch Breathes in Moderna Museet in Stockholm.

Werk van Britta Marakatt-Labba is te zien in See All This #38: Pretty Brilliant Women in the Arts vol. III. Bestel hier een exemplaar.

Recente verhalen