Welkom in de vierde dimensie | Atelierbezoek Daniel Mullen

Ik herinner me het moment dat ik Daniel Mullens werk voor het eerst zag. Op de redactie zag ik tijdens het voorbijlopen toevallig het pastelkleurige werk 1985-2020 AD (2017) op het scherm van de eindredacteur en hield ik mijn pas in om te vragen van wie het was. Een argeloze ontmoeting dus, maar verleidelijk genoeg was om meer van zijn werk te willen weten.

Afgelopen zomer werkte Daniel Mullen (1985) in Amsterdam aan zijn tentoonstelling in Vancouver. Hij verscheepte zijn werk om de doeken pas begin oktober terug te zien aan de muur van zijn Canadese galerie Elan Fine Art. Daar hingen zijn werken in een monumentale, donkere ruimte met reflecterende vloer. Bij binnenkomst keek Mullen met nieuwe ogen naar zijn eigen werk en werd hij bevangen door de schaal en uitstraling ervan: ‘Het was zo overweldigend dat ik tijd nodig had om bij te komen.’

Ik herinner me het moment dat ik Mullens werk voor het eerst zag. Op de redactie zag ik tijdens het voorbijlopen toevallig het pastelkleurige werk 1985-2020 AD (2017) op het scherm van de eindredacteur en hield ik mijn pas in om te vragen van wie het was. Een argeloze ontmoeting dus, maar verleidelijk genoeg was om meer van zijn werk te willen weten.

Daniel Mullen, 1984-2020 AD, 2017

Legendarische voorgangers

Mullens geometrische en optische stijl behoort tot een traditie die legendarische voorgangers kent: Frank Stella, Victor Vasarely en Bridget Riley, om er maar een paar te noemen. Hoe lukt het Mullen dan, vroeg ik me af, om de kijker nieuwsgierig te maken. Wat maakt zijn stijl eigentijds en uniek?

Er waren een paar dingen die me opvielen: het verrassende gebruik van onbewerkt canvas, de onbegrensde ruimte én leegte die hij oproept en de transparante schermen die hij in verlopende kleuren op het doek schildert en die in hun perfectie en gelaagdheid bijna digitaal aandoen. Maar er was nog iets anders, iets wat ik niet meteen kon duiden. Er lijkt iets metafysisch aan deze mathematische vensters, iets wat ze een extra lading geeft, terwijl het werk van zijn voorgangers eerder zuiver abstract of juist decoratief is. Wat dat metafysische was, begon me te dagen toen ik over zijn werk las, maar werd pas in volle omvang duidelijk toen ik op bezoek ging in Mullens studio en kennis maakte met zijn nieuwste monumentale werk 18-82 (2020) én met zijn vrouw, de kunstenaar, actrice en filmmaker Lucy Cordes Engelman (1987).

Studio van Daniel Mullen, met op de achtergrond het werk 18-82, 2020 (foto: Nicole Ex)

Synesthesie

Engelman zag Mullens werk voor het eerst in upstate New York. Ze zag het voordat ze hem ontmoette en ontdekte er iets in wat ze nooit eerder verbeeld had gezien. Toen ze hem later aansprak, vroeg ze of hij misschien hetzelfde had als zij: synesthesie. Of hij ook het vermogen had om cijfers op een andere zintuiglijke manier te ervaren; in kleur, textuur, diepte en in hun ruimtelijke en onderlinge verband. Zijn werk deed haar denken aan wat haar geestesoog dagelijks ziet als ze naar cijfers kijkt, vertelde ze hem. ‘Nee,’ zei Mullen, ‘synesthesie heb ik niet.’

De Schotse Mullen en Amerikaanse Engelman werken inmiddels samen aan het Synesthesia Project. Eerst bedenken ze een concept. Mullen schetst vervolgens het visuele raamwerk en is verantwoordelijk voor de uitvoering. Engelman bepaalt de kleuren: de jaren tien zijn blauw, de jaren twintig zijn geel, de jaren dertig zijn roze. Wie de logica eenmaal doorgrondt, ontdekt dat de werken kalenders zijn waarin elk doek zijn eigen tijdspanne aflegt – van enkele eeuwen, decennia of jaren – en waarvan de titel de sleutel vormt. Neem 18-82 (2020), een titel die voor 2018-2082 staat. In dit werk heeft elk jaar een ‘glazen scherm’ met een bijpassende kleur. Kleuren die onder de vervolgjaren blijven doorlopen waardoor er een opbouw is in kleurintensiteit binnen een perspectivisch vlak. 18-82 kent meerdere van die perspectivische vlakken. Door die opeenvolgende verdwijnpunten nodigt het werk je uit van links naar rechts (onze vertrouwde kijkrichting) en weer terug te wandelen, waardoor je de uitdrukking van tijd en ruimte fysiek beleeft. Mullen: ‘Ze lokken beweging uit. Als je naar die horizontale werken kijkt, is het net alsof je in de lift staat.’

Studio Daniel Mullen, 2020 (foto: Nicole Ex)

Voorbij de vertrouwde wereld

Een opwaartse beweging. Verheffend. Dat is de indruk die het werk achterlaat. Voor onze ontmoeting vraag ik me af of het werk abstract of figuratief is, om tegen het einde van het studiobezoek het antwoord te weten: de heldere doeken zijn vensters voorbij de vertrouwde wereld van de derde dimensie. Mullen en Engelman maken die onvoorstelbare wereld voor ons allen waarneembaar en inzichtelijk. Het zijn vensters op een bestaande vierde dimensie: een klare wereld van schoonheid en mathematische ordening, van fractals en kwantum, ruimte en tijd.

Het werk in het echt zien? Kom naar Meet the Artist #2 en ontmoet Daniel Mullen en Lucy Cordes Engelman in de See All This Studio op 20 februari 2020!
Klik hier voor meer info & tickets.

Werk uit de Synesthesie-serie is ook te zien op Art Rotterdam bij Marian Cramer Projects, van 6 tot 9 februari 2020 in de Van Nellefabriek.