Word jij ook Vriend van See All This?
1 jaar voor € 54,95,-
Kies je eigen welkomstcadeau!
Onze wereld is eigenlijk een kleine, kwetsbare blauwe knikker in een onmetelijk groot heelal. Om dat te kunnen zien, moet je kijken als een astronaut. Vanuit een nieuwe dimensie. Zo schrijft wetenschapsjournalist Yannick Fritschy in See All This magazine. Kijk met hem mee.
Het overview-effect: de emotionele schok die je krijgt als je iets voor het eerst van een afstand bekijkt. Het wordt vooral ervaren door astronauten die de aarde ineens vanuit de ruimte zien. Plots beseffen ze dat onze wijde wereld eigenlijk een kleine, kwetsbare blauwe knikker is in een onmetelijk groot heelal. Waarom is dit effect zo heftig voor de doorgaans nuchtere astronauten? Omdat ze niet alleen op een plek komen waar geen ander mens ooit komt, maar omdat ze min of meer een nieuwe dimensie betreden.
Dus wat nu als je een driedimensionaal geheel wilt overzien? Als je niet een schilderij, maar een beeldhouwwerk bekijkt? Of als je de hele wereld of zelfs het hele heelal wilt bestuderen? Kleinere driedimensionale objecten kunnen wel goed van een afstand worden bekeken. Als je er een beetje omheen beweegt, is een beeldhouwwerk best te overzien. Je betreedt dan alleen nog steeds niet een andere dimensie. Juist die combinatie van ergens buiten treden én in een andere dimensie bewegen is essentieel om in één oogopslag overzicht te krijgen.
Die combinatie heb je wel als je afstand neemt van de hele wereld. Wat dat betreft zijn tot nu toe alleen astronauten een stukje verder gekomen. Zij beseften als eersten dat we gevangen zitten in een kleine, twee-en-een-beetje-dimensionale leefwereld. Zoals Apollo 8-astronaut William Anders zei: ‘We gingen op weg om de maan te onderzoeken, maar we ontdekten de aarde.’
Met hun foto’s dragen astronauten het overview-effect een beetje over op andere aardbewoners. Zodat we allemaal een stukje worden meegenomen in een nieuwe dimensie:
Hagadera, hier rechts te zien, is het grootste onderdeel van het vluchtelingenkamp Dadaab in Noord-Kenia. Hier leven 100.000 vluchtelingen. Om het groeiende aantal verdreven Somaliërs die in Dadaab aankomen op te kunnen vangen, is de VN begonnen om mensen te verhuizen naar een nieuw gebied, genaamd LFO Extension, hier links te zien. Dadaab is het grootste vluchtelingenkamp van de wereld, met in totaal naar schatting 400.000 bewoners.
De Perito Moreno-gletsjer ligt in de provincie Santa Cruz in Argentinië. De ijsformatie met een omvang van 250 vierkante kilometer strekt zich uit over een lengte van 30 kilometer. Hier zie je ongeveer zes vierkante kilometer. Het gehele bevroren ijsveld vertegenwoordigt de op twee na grootste reserve aan zoet water van de wereld.
In 1970 installeert Robert Smithson zijn Spiral Jetty in Great Salt Lake in Utah, in de VS. De pier bestaat uit een 460 meter lange en 4,6 meter brede spiraal, die tegen de klok in draait. Smithson koos deze plek vanwege de heldere kleuren van het water (in het water met een zoutgehalte van 27 procent gedijen bacteriën die bestand zijn tegen zout en algen) en de gelijkenis ervan met oude zeeën.
In het Kröller-Müller Museum is nu een tentoonstelling gewijd aan Spiral Jetty, dat tot de belangrijkste land art-kunstwerken is gaan behoren. Met onder andere filmbeelden van Smithsons hand, waarin je ziet hoe de 6.550 ton aarde, basalt en steen tot een pier worden gevormd.
* Lees het hele artikel Van Boven – Kijken als een astronaut in See All This #9, Lente 2018.
* Beelden en informatie zijn afkomstig uit de publicatie Benjamin Grant, Overview (2016).
Reacties op Van Boven – Kijken als een astronaut