Solo Donne | Interview met Valeria Napoleone

In veel musea en galeries kom je nauwelijks werk van vrouwelijke kunstenaars tegen. Met haar verrassende collectie wil de fameuze Italiaanse verzamelaar Valeria Napoleone het verschil maken.

Ze woont midden in Londen, in het welgestelde South Kensington, in een huis waarvan de wanden, vloeren en schoorsteenmantels zijn bedekt met kunst. De extravagante Valeria Napoleone verzamelt uitsluitend werk van levende vrouwelijke kunstenaars, maar binnen die restrictie mag Napoleone  ‘alles wat ze maar wil,’ zegt ze lachend in een telefonisch interview. En dus verzamelt Napoleone schilder- en beeldhouwkunst, film, installaties, fotografie, muurschilderingen en tekeningen.

Valeria Napoleone tussen het werk van Nicole Eisenman en Margherita Manzelli foto: Tom Jamieson

Verzamelen is als een reis

Haar verzameling bestaat inmiddels uit 350 werken van zo’n 120 kunstenaars van over de hele wereld – waaronder de Nederlandse Lily van der Stokker. Daardoor is ze een graag geziene gast op internationale beurzen, zeker bij haar thuisbasisbeurs Frieze Art Fair in Regent’s Park, waar ze een dag voor de opening wordt genodigd voor exclusieve previews. ‘Verzamelen van kunst is als een reis,’ zegt Napoleone, ‘een reis die tot een nieuwe bestemming leidt met elke kunstenaar die je ontdekt.’

Napoleone was negentien, een student journalistiek aan de New York University, toen ze begin jaren negentig haar eerste zwart-witfoto kocht van Carol Shadfield – een abstract werk met zeepbubbels waarin je, als je goed kijkt, het lichaam van een vrouw weerspiegeld ziet. Die foto was een echo van haar gemoedstoestand in die dagen: ‘Ik zat gevangen in een zeepbel en wist niet hoe ik de buitenwereld kon bereiken.’ Als telg van een Italiaanse familie van industriëlen en grootgebracht tussen renaissanceschilderijen en antiek, ontdekte Napoleone dat het juist heden-daagse kunst was die haar de hand kon reiken.

Muurschildering van Lily van der Stokker in het huis van Valeria Napoleone, foto: Thu Thuy Pham

Ik kijk wanneer niemand kijkt

Ze praat Engels in het uptempo van haar Italiaanse moedertaal, maar blijkt nog een versnelling hoger te kunnen schakelen wanneer ze gepassioneerd komt te spreken over haar ultieme missie: ‘Ik wil het verschil maken door vrouwelijke kunstenaars op de kaart te zetten.’ Dit ondanks de weerstand die ze lange tijd voelde vanuit de kunstwereld en het sarcasme dat ze moest incasseren, omdat ze met haar keuze alle mannelijke kunstenaars uitsloot. ‘Ik kijk wanneer niemand kijkt, want de onzichtbaarheid van vrouwen is hardnekkig. Vooral kunstenaars in het midden van hun carrière worden genegeerd,’ zegt ze. Het wordt het donut-effect genoemd: zoete aandacht aan de randen van het kunstenaarsbestaan, een zwart gat in het midden. Het geldt voor alle kunstenaars, maar voor vrouwen in extreme mate.

foto: Thu Thuy Pham

Geen vooruitgang

Of ze de laatste jaren vooruitgang ziet? Napoleone: ‘Om eerlijk te zijn, er verandert nog niet zo veel. De markt – voor 99,9% bepaald door consultants die de sales volledig beïnvloeden – eist een steeds snellere productietijd en de koper twijfelt of een vrouw die ratrace bij kan houden. Je hoort het verzamelaars geregeld hardop zeggen: “Ik investeer niet in vrouwelijke kunstenaars.”’

Napoleone leeft volgens haar eigen gulden regels, waarvan de belangrijkste is dat je als sponsor volledig toegewijd bent aan het welzijn van je kunstenaars en je collectie. Andere gouden tips? Neem de tijd voor elke aankoop, win informatie in, train je ogen, ontmoet de kunstenaar en koop vanuit je hart want een kunstenaars carrière is onvoorspelbaar, maar je liefde voor een kunstwerk blijft.

Lees het hele interview in See All This #10.