Pretty Brilliant | Hannah Wilke

Elk week lichten we een van de ‘379 pretty brilliant women in the arts’ van ons jubileumnummer uit. Deze week: Hannah Wilke. Onze covergirl.

If women have failed to make “universal” art because we’re trapped within the “personal”, why not universalise the “personal” and make it the subject of our art?

– Hannah Wilke

Voor Hannah Wilke haar shirt uittrok, als onderdeel van de performance S.O.S. Starification Object Series, deelde ze kauwgom uit aan het publiek. Van elk stukje gekauwde gom die ze terugkreeg, draaide ze een kleine vulva, die ze plakte op haar naakte lichaam. ‘I chose gum because it’s the perfect metaphor for the American woman’ zei ze. ‘Chew her up, get what you want out of her, throw her out, and pop in a new piece.’

Hannah Wilke, S.O.S. Starification Object Series (Performalist Self-Portrait), 1974, gelatin silver print, Hannah Wilke Collection & Archive, Los Angeles. Marsie, Emanuelle, Damon and Andrew Scharlatt. licensed by VAGA at Artists Rights Society, NY/Pictoright, Amsterdam

Het waren niet alleen mannen tegen wie ze ageerde; de traditionele ideeën over wat mooi en vrouwelijk was, werden net zo goed in stand gehouden door vrouwen zelf. Paradoxaal genoeg kreeg ze regelmatig kritiek van feministen, die de glamoureuze portretten van deze knappe vrouw als ijdel en narcistisch wegzetten. Door haar lichaam te bedekken met ‘littekens’ in de vorm van vulva’s – verwijzend naar de kunsthistorische en psychoanalytische associatie van de vagina met een wond – verstoorde ze de ‘pleasure of the gaze’ en de stereotype representatie van vrouwen. Ze werden een veelvoorkomend motief in Wilkes tekeningen, fotografie, sculpturen, prints en performances.

Hannah Wilke pouring latex in her Greene Street studio, New York, 1975, courtesy Hannah Wilke collection & archive, Los Angeles

Wilkes lichaam bleef het belangrijkste instrument in haar hele oeuvre. Ook toen het haar in de steek begon te laten. Haar laatste werk, Intra-Venus, waaraan ze in 1991 begon, is een pijnlijk, hartverscheurend verslag van de behandelingen en chemotherapieën die ze onderging. Haar laatste plukjes haar, die ooit onderdeel waren van een weelderige bos, opgestoken met krulspelden, gebruikte ze voor haar serie tekeningen getiteld Brushstrokes. De nalatenschap van een kwetsbaar, wonderlijk lichaam.