Kunstenaars tussen de vluchtelingen

Khaled Youssef, een in Syrië geboren arts, dichter en fotograaf die al achttien jaar in het Zuid-Franse Nice woont, documenteert het leven van een aantal uit Syrië gevluchte kunstenaars. Op de website Syrian Creative Havens staan de Syrische kunstenaars die door Youssef zijn gefotografeerd en gefilmd in hun nieuwe ateliers in Nederland, Frankrijk, Italië, Duitsland, de Verenigde Arabische Emiraten en Libanon. Met een team onderhoudt hij ook de Facebook-pagina Syria Art – Syrian Artists, waarop al van meer dan vijfhonderd kunstenaars werk wordt getoond.

Op uitnodiging van See All This kwam Khaled Youssef naar Nederland om voor ons magazine foto’s te maken van drie uit Syrië gevluchte kunstenaars. Drie dagen lang verbleef hij in Nederland en ontmoette hier Yara Said, Oussama Diab en Rabi Koria. Lees hieronder zijn verslag over deze bijzondere ontmoeting.

Khaled Youssef. Foto: Vanya Pieters

Drie dagen, drie ontmoetingen, emoties van jaren

Het Nederlandse blad See All This wilde de schijnwerpers richten op de getalenteerde kunstenaars uit Syrië en de schoonheid van hun kunst laten zien. De redactie nodigde me uit om deel te nemen aan een Syrisch-Nederlands project, een artistiek en menselijk avontuur, en bood me de gelegenheid niet alleen over mezelf te vertellen, maar ook mensen te ontmoeten die de aardverschuiving hebben meegemaakt en de zee hebben gekend – ooit een oord van dromen, nu een eenrichtingsweg naar leven of dood. Gedreven door hoop, door het absolute van het leven, zochten ze stap voor stap naar een horizon voor hun kleuren en een ruimte voor hun dromen, totdat ze in Nederland een toevluchtsoord vonden. Hier hopen ze een toekomst voor hun kunst te vinden.

Drie dagen, drie ontmoetingen, emoties van jaren. Oussama, een schilder met een lichte toets en een onbetwistbaar talent, verbaasde ons met zijn glimlach en zijn liefde voor het leven – hij roept op tot leven, zelfs als hij over de dood praat – en ook met zijn blijdschap met het kleine atelier waar hij tegenwoordig zijn talent kan laten zien. In Damascus was zijn atelier een grote creatieve haven. Yara, een prille twintiger die jeugd en schoonheid uitstraalt, heeft al oorlog en migratie meegemaakt. Ze heeft net zoveel tatoeages op haar ziel als op haar huid. Haar lippen lijken over een plezierreisje te vertellen terwijl haar ogen naar een betere toekomst uitkijken. Rabi, een Assyriër die in Nederland is opgegroeid en over zijn roots schildert, laat zijn liefde voor een Syrië dat hij pas laat heeft leren kennen in geen enkel opzicht beïnvloeden door de afstand en de cultuurdiaspora; zijn verwondering over zijn land van herkomst vermengt zich met een diep verdriet om het heden, en die twee tegenstrijdige gevoelens doordringen zijn kunst met de abstractie van dromen.

Khaled Youssef fotografeert de uit Syrië gevluchtte Oussama Diab in zijn tijdelijke studio in Amsterdam. Foto: Vanya Pieters

Parallel aan deze ontmoetingen geeft een gedachte me hoop: deze Nederlandse mannen en vrouwen die zoveel energie hebben gestoken in het helpen van deze kunstenaars uit mijn land bewijzen dat een mens zich alleen kan onderscheiden door zijn menselijkheid.

Maar de tijd vliegt, net als de emoties, en ik laat de prachtige stad Amsterdam achter, net als mijn fantastische collega’s en mijn getalenteerde landgenoten, enerzijds met pijn in het hart, anderzijds onder de indruk en gerustgesteld: de talenten van Syrië zijn geenszins dood en begraven, ze zijn net als zaden door de wind naar vruchtbare grond gevoerd, waar ze al tot bloei beginnen te komen.

Khaled Youssef fotografeert de uit Syrië gevluchtte Oussama Diab in zijn tijdelijke studio in Amsterdam. Foto: Vanya Pieters

Khaled Youssef fotografeert de uit Syrië gevluchtte Yara Said. Foto: Vanya Pieters