Er heerst geen taboe op seks, er heerst een taboe op kwetsbaarheid

‘Denk je dat wij nu anders met elkaar zullen omgaan na corona? Wordt het minder intiem, minder fysiek, meer via online en video? Wordt seks anders?’ Als het gaat om liefde en seks zijn technologie en fysieke afstand zijn niet zozeer de boosdoener, zegt Lucas de Man. Hij pleit voor een wereld waarin meer aandacht is voor erotiek, voor echte intimiteit. 

tekst: Lucas de Man

‘Respecteer de 1,5 m, ga niet naast iemand zitten, houd afstand.’ Ik zit in de trein en de enige andere passagier in de coupé is een jonge vrouw met een rode jas. We kijken elkaar aan terwijl de omroepstem vriendelijk edoch dwingend blijft verzoeken niet naast elkaar te gaan zitten. Wij gehoorzamen. Er zit 5 meter tussen ons. We doen het goed. We volgen de regels. Ze is knap zie ik nu. Iets jonger dan ik. Onze blikken vonden elkaar toen de omroepstem begon. Alsof we er beiden zeker van wilden zijn dat er genoeg afstand tussen ons was. En nu kijken we elkaar recht in de ogen. Langer dan normaal. Ze houdt mijn blik vast. Kijkt recht door mij heen. Is het de toestand die ons nu verbindt of is het de afstand die het veilig maakt om intiemer te zijn? Mogen wij nu langer kijken dan normaal omdat we weten dat er toch niets kan of mag gebeuren? Zorgt de zekerheid dat ik niet zal opstaan en bij haar kom zitten er nu voor dat zij mij zonder gêne zo bij de ogen grijpt? Ik kijk verward en blozend terug naar mijn boek. Coronatijd is ingewikkeld.

Wolfgang Tillmans

Ineens mag ik alles zien

‘Denk je dat wij nu anders met elkaar zullen omgaan na corona? Wordt het minder intiem, minder fysiek, meer via online en video en zo? Wordt seks anders? Wat denken jullie?’ Steven, ik ken hem al jaren, gooit het in het videogesprek dat ik met vier vrienden aan het voeren ben. We misten ons tweewekelijkse mannenavondje en besloten af te spreken via videochat, virtueel borrelen heet dat dan. Het was niet mijn idee, het zijn niet mijn woorden. Maar om zeven uur zat ik klaar met een glas rode wijn en keek ik in een keer drie huiskamers en een soort tot mancave omgebouwde studeerkamer binnen. Wat gek dacht ik, ik ben in drie van die vier huizen nog nooit binnen geweest. We kennen elkaar al jaren. Maar we spreken altijd af in de kroeg, een restaurant of bij een concert, maar nooit bij iemand thuis. En nu, zomaar ineens, mag ik alles zien.

‘Wordt het anders? Jongens? Wat denken jullie?’ Ik zei niets, vooral om dat de anderen gelijk begonnen te praten – waardoor de videochat op tilt sloeg en ik alleen onverstaanbare ruis hoorde – maar ook omdat ik geen eenduidig antwoord heb. Ja en nee, is mijn antwoord. ‘Nee’ want zolang wij mensen zijn, hebben wij nood aan mens-zijn en een mens wil aangeraakt, gevoeld en gezien worden zodat hij weet dat hij bestaat. En ‘ja’ want de wereld verandert voortdurend. Dat was al voor corona en dat zal zo blijven. Videobellen, online meetings, livestreams, seksspeeltjes met afstandsbediening, virtuele seks: het bestaat al jaren. Door corona wordt de stap naar mainstream nu versneld, komt wat ging komen iets eerder, meer ook niet.

Wolfgang Tillmans

Vriendin in een doosje

Toen ik voor mijn documentaire serie Meet The Millennials Asia in mei 2018 in de Chinese stad Shenzhen was, kreeg ik in een winkel een reeks robots te zien die de mens moest helpen hun leven draaglijker te maken. Zo was er een robot die op jouw kleine kinderen kan passen terwijl je gaat werken. Deze werd speciaal gemaakt voor de Aziatische markt omdat steeds meer jonge mensen ver weg van hun ouders wonen op zoek naar werk, geld en succes. Maar als ze dan een kind krijgen, zijn er geen grootouders in de buurt om op te passen. Dus maken ze een robot die kan zingen, verhaaltjes kan voorlezen en via camera’s en sensoren het kindje in de gaten houdt. Waren we hier in 2018 nog cynisch over, ik ken veel ouders die nu heel blij zouden zijn met zo’n robot.

In diezelfde winkel zag ik ook een ‘vriendin in een doosje’. Een witte, glazen doos met daarin een geanimeerd 3D-meisje dat naar je zwaait. Zij zorgt er volgens de verpakking voor ‘dat je nooit meer alleen thuis hoeft te zijn’. Het figuurtje (hier een meisje maar het kan ook een jongen zijn – die zijn alleen duurder) kan met je praten, kan allerlei outfits aan en onthoudt wat je zegt. Ze spreekt je standaard aan met Meester en je kunt haar aan- en uitzetten wanneer jij dat wilt. Het is een soort super geavanceerde tamagotchi met artificiële intelligentie en een te perfect lichaam.

Ik lachte toen om het idee van een virtuele vriendin in een doosje op mijn nachtkastje, maar de verkoper vertelde mij dat dit hun best verkochte item was: ‘Er zijn zo veel jonge mannen en vrouwen die hard werken om succesvol te zijn. Zij hebben geen tijd om te daten of die vinden het eng en moeilijk om een relatie aan te gaan, dus dan is dit doosje een perfect alternatief.’ Ik had er geen woorden voor. Nu heb ik een hoop single en niet-single vrienden die gelijk zo’n vriendin of vriendje in een doosje in huis zouden halen.

Wolfgang Tillmans

In al je kwetsbaarheid

De wereld verandert voortdurend en met alle ontwikkeling van nieuwe technologieën gaan wij verschillende nieuwe vormen van intimiteit en liefde, van eros en seks, van dichtbij en veraf krijgen. Maar ik ben er niet zo somber over als vele anderen die zeggen dat technologie ons verder uit elkaar drijft. Technologie is hier niet de boosdoener. Het is slechts een middel. Het kan helpen om een afstand te overbruggen of juist om een afstand te creëren maar het vervangt intimiteit en erotiek niet.

Zij die te ver weg van elkaar zijn en dichterbij willen komen, kunnen daarvoor technologie gebruiken. Zij die juist niet te dichtbij willen zijn kunnen daarvoor ook technologie gebruiken maar wat technologie niet voor ons kan oplossen is het dichtbij voelen. Met dichtbij voelen heb ik het over het universeel menselijk verlangen om gezien te worden door een ander, maar om echt gezien te worden: in al je kwetsbaarheid, met al je mooie, geile, fijne kanten maar ook je de kleine, zoekende en verborgen lagen. Het probleem is dat we steeds minder onszelf durven laten zien en dat het steeds moeilijker is bij de ander naar binnen te kijken. Er heerst geen taboe op seks, er heerst een taboe op kwetsbaarheid.

Wolfgang Tillmans

Meer erotiek in plaats van seks

We leven in een tijd die pretendeert dat de wereld maakbaar is. Als je een probleem hebt, dan los je het op. Als je je niet goed voelt, neem je een pil. Als je geen succes hebt, is dat je eigen fout en heb je gefaald. Idioot is dat. De wereld en de mens is niet maakbaar of toch grotendeels niet. Daarom pleit ik voor meer aandacht voor erotiek in plaats van seks. Minder instagramposts van te goed uitgelichte borsten en billen en meer erotische verhalen. Minder maandbladen die vijftien tips geven voor zeven soorten orgasmes in drie minuten, en meer delen waar we over fantaseren. Erotiek helpt ons met het verlangen gezien te worden, het verlangen naar echte intimiteit, want dat is niet maakbaar.

Erotiek is wat ons uniek maakt, seks laat ons op elkaar lijken. Seks is universeel. Iedereen kent het, je kunt het leren, je kunt variëren in vorm, afstand, samenstelling en daar kunnen allerlei technologische toepassingen voor gebruikt worden. Erotiek zijn alle gevoelens, gewaarwordingen, sensaties en gedachten die jou opwinden in het diepste van je zijn. Het is veel gelaagder dan enkel lust of goesting want het is een deel van wie jij bent. Seks is iets universeels, we weten allemaal wat het is en het heeft op ons (bijna) allemaal hetzelfde biologische effect, maar erotiek is heel specifiek en verschilt per mens. Dat maakt erotiek best intiem, ingewikkeld en kwetsbaar. Seks kun je doen zonder een woord te zeggen, erotiek bestaat uit enkel vragen. Het vraagt introspectie, zelfreflectie en de durf om te onderzoeken wie je bent en hoe je je voelt.

Ik daag je uit bij jezelf en je geliefde te gaan kijken. Wat speelt er zich af daarbinnen? Wie weet wat je ontdekt als je maar durft te kijken en te laten zien.

Yes, Please! in Marres, foto: Gert-Jan van Rooij

YES, PLEASE!