Een eiland voor jezelf

‘Dit is een alternatieve geschiedenis van vrouwen — hoe ze hun vrijheid vonden en verloren — op een cluster van koude eilanden tussen de Atlantische oceaan en de Noordzee’, schrijft Alice Albinia aan het begin van haar essay, dat ze speciaal voor het winternummer van See All This schreef. De afgelopen zeven jaar reisde Albinia langs de randen van Groot-Brittannië om oude, middeleeuwse en moderne mythen over vrouwen die heersten over de eilanden voor de kust van het Verenigd Koninkrijk te onderzoeken.

tekst ALICE ALBINIA

Anke Riesenkamp, The Queen Stone on Isle of Coll, Scotland, 2022

In het oude India vertelde men verhalen over een ver land in de noordelijke bergen, waar vrouwen regeerden. In het oude Europa bevonden deze vrouwelijke heilige gebieden zich op eilanden, los van het vasteland – hierover schreven de oude Grieken, evenals de Romeinen en vervolgens ook de Britse eilandbewoners zelf. In plaats van de latere middeleeuwse kloosters of begijnhoven, gaven Europe schrijvers uit de oudheid en de middeleeuwen eilanden aan onafhankelijke vrouwen, waar ze vrij waren om het weer te beheersen, de toekomst te voorspellen, zonder mannen te leven, of met hen, maar in volstrekte gelijkheid.

Ik realiseerde me dit toen ik mijn onderzoek begon voor mijn nog te verschijnen boek over Groot-Brittannië, The Brittanias. Op een gegeven moment raakte ik gedeprimeerd en geschokt door het lezen en verwerken van zoveel mannelijke verhalen en histories. Vanuit mijn onderzoek naar de vroege geschiedenis van India wist ik echter zeker dat er altijd vrouwelijk tegenstromingen bestaan, als je ze maar weet te vinden. Vrouwen vertellen altijd verhalen; mannen hebben altijd moeders; verhalen over vrouwelijk leiderschap en vrijheid komen altijd aan het licht. Wat ik ontdekte in het Britse verhaal is dit: een continue draad van vrouwenemancipatie weeft zich ongehinderd een weg, dwars door zelfs de allermeest op mannen gefixeerde tijden.

Anke Riesenkamp, Isle of Coll (goose), Scotland, 2022

Zeker al vanaf de tijd van Strabo in het jaar 7 v.Chr. werden de Britse eilanden weggezet als een ijzig land aan de overkant van de zee – een plaats zo barbaars dat ze er vrouwen verkozen als leiders en waarvan de kleine eilanden centra waren van godinnenverering of bewoond werden door profetessen die het weer konden beïnvloeden.

Oudgriekse schrijvers, Romeinen uit de koloniale tijd, middeleeuwse Ierse dichters, toneelschrijvers uit de renaissance, schrijvers van reisverhalen uit de tijd van de restauratie: ze werden ieder op hun beurt aangetrokken door het prikkelende beeld van eilanden (en dan vooral de afgelegen noordelijke eilanden) bestuurd door vrouwen – heksen, godinnen of priesteressen. Wellicht is het Engels daarom de enige Indo-Europese taal waarin het woord voor een vrouwelijke heerser (cwen/queen) niet is afgeleid van het mannelijke woord (king); waarom hier, meer recentelijk, vrouwen het eerst stemrecht kregen (op Isle of Man in 1881).

Lees het hele verhaal van Alice Albinia in See All This #28.
Bestel het nummer hier >