Word jij ook Vriend van See All This?
1 jaar voor € 54,95,-
Kies je eigen welkomstcadeau!
Natuurlijk, de ‘nieuwe’ Rembrandt is een van de absolute hoogtepunten van The European Fine Art Fair (Tefaf) in Maastricht. Maar er is veel meer te zien: van het bloemstilleven van Roeland Savery dat werd aangekocht door het Mauritshuis tot prachtige NASA-foto’s van een landing op de maan. Kunstcriticus Joke de Wolf selecteerde voor See All This 10 hoogtepunten uit het overweldigende aanbod.
Rembrandt van Rijn, De flauwgevallen patiënt (De Reuk), 1624-1625
Wie niet wil dringen voor de ‘nieuwe’ Rembrandt, kan bij Kunsthandlung Helmut H. Rumbler even verderop rustig kijken naar bijzondere etsen en droge naald-prenten van de oude meester. Zoals deze ets naar voorbeeld van een van de vier ‘Oosterse koppen’ die Jan van Lievens in 1631 had gemaakt, en waarvan Rembrandt vond dat hij het beter kon. ‘Rembrandt heeft het voorbeeld in 1635 verbeterd’, zet hij er voor de zekerheid nog even bij.
Rembrandt, De eerste oosterse kop, 1635
Al voordat de beurs was geopend, had Emilie Gordenker dit bloemstilleven voor het Mauritshuis gekocht. Ze legde er, met ondersteuning van verschillende fondsen, 6,5 miljoen euro voor neer. Het werk van Savery is, zo vertelde ze, een belangrijke verrijking voor de collectie van het Mauritshuis. Opmerkelijk is de grootte van het werk (het twee na grootste bloemstilleven van Savery), en de bijzondere details. Zo werpt de glazen vaas een slagschaduw op de stenen omlijsting, en heeft de kunstenaar zijn naam en de datum zó geschilderd, dat het lijkt alsof het uit steen is gebeiteld.
Vaas met bloemen in een stenen nis, 1615 Mauritshuis, Den Haag. Verworven met steun van de BankGiro Loterij, de Vereniging Rembrandt en een particulier, 2016
Naast alle ‘serieuze’ kunst en antiek kan je ook allerlei eigenaardige vondsten doen op de Tefaf. Zo is er deze verzameling van 13 boeken die Cesare Vecellio, een neef en leerling van de beroemde Titiaan, op de snede beschilderde. De eigenaar van de boeken, de edelman Odorico Pillone, vroeg de kunstenaar de voorstelling zó te maken, dat je er het onderwerp van het boek aan kon aflezen.
Foto Joke de Wolf
Nicolaes Pickenoy (1588-1653/56) was dé portretschilder van Amsterdam – totdat Rembrandt hem opvolgde. Bij Salomon Lilian hebben ze van dit pas schoongemaakte portret ontdekt dat het ook van Pickenoy was, én wie erop staat: de wijnhandelaar Dirck van Dans, die zelf trouwens ook een fraaie collectie schilderijen had, zoals een Raphaël en een Jan Lievens.
Nicolaes Eliasz. Pickenoy, ‘Portret van de Wijnhandelaar Dirck van Dans (1584-1678)’, Olieverf op paneel, 1626, Courtesy Salomon Lilian
De stand van Richard Green is als de huiskamer van een verwoed verzamelaar, met hoogpolig tapijt, bloemstukken en gordijnen. Er is zelfs een leeshoekje, met een raam met uitzicht op een van de ‘pleinen’ van de beurs. Maar het gaat natuurlijk om de kunst. Er is van alles te zien: van een grote serie schilderijen van ‘de vader van het impressionisme’, Eugène Boudin, tot een Ruysdael, en van een vroeg impressionistisch werk van Francis Picabia tot de Nederlandse romantiek. De trots van de Londense galerie is het uitzicht op de Canal Grande door Bernardo Bellotto – hij noemde zich Canaletto II, naar zijn leraar en oom Canaletto.
Bernardo Bellotto, Venice, a view of the Grand Canal looking east from the Palazzo Loredan Cini on the Campo San Vio, ca. 1741
Dit is een erg vroeg werk van de Tsjechische kunstenaar die later vooral gekleurde, geometrische figuren zou maken. In 1896 kwam hij via de Weense kunstacademie in Parijs terecht. Daar werkte hij verder in de symbolistische stijl die hij in Wenen had opgepakt. Deze gouache maakte hij als illustratie bij een gedicht van Edgar Allan Poe, ‘Dreamland’ uit 1844.
Frantisek Kupka (1871-1957), Black Idol or Defiance
Veel fotografie is er niet te zien op de Tefaf. Toch heeft Daniel Blau een mooie combinatie van een mooie serie negentiende-eeuwse foto’s en verrassende kleurenfoto’s van de NASA. Die laatsten zijn tussen 1952 en 1969 gemaakt voor interne documentatie. Zo zijn er beroemde beelden van de maanlanding in kleur, en surrealistische foto’s van tests in de woestijn van Nevada.
U.S. Army, ‘Operation Tumbler-Snapper, ‘Charlie’ event, Yucca Flats, Nevada
Tefaf is in principe geen hedendaagse kunstbeurs, dus de ‘grote’ galeries zoals David Zwirner of Marian Goodman kom je er niet tegen. Veilige grote namen van kunstenaars des te meer, zoals hier, bij de New-Yorks – Koreaanse samenwerking van Tina Kim en Kukje Gallery, met twee sprankelende nieuwe werken van Anish Kapoor.
Anish Kapoor, Untitled 2016, Roestvrij staal, 2016. Foto Joke de Wolf
Om de hedendaagse kunst toch niet helemaal te ontkennen is er een speciale ‘Tefaf curated’-afdeling, waar zeven galeries één of meerdere werken tonen van zeven hedendaagse kunstenaars, die allemaal geïnspireerd zijn op het werk Zeige Deine Wunde (toon je wond) van Joseph Beuys. Het klinkt omslachtig, en dat is het in sommige gevallen ook. Toch weet het nieuwe werk van Folkert de Jong (1972), te zien bij Fons Welters, zeker te overtuigen. De Jong liet zich in dit beeld inspireren door Beuys’ gebruik van en onderzoek naar materialen – in dit geval brons en goud.
Folkert de Jong, The last invasion of Ideas
Reacties op Tefaf 2016 – 10 highlights