De wereld als je studio | Deel IV – Joost Conijn

In De wereld als je studio lees je de verhalen van kunstenaars voor wie het reizen, het ontdekken van nieuwe plekken, een fundamenteel onderdeel is van hun werk. In deel vier Joost Conijn. Met een zelfgebouwd vliegtuig vloog hij van Nederland naar Afrika. 

Tekst: Anke Riesenkamp

Zit je nog in de voertuigen?
‘Zeker, ik ben een vliegtuig aan het bouwen.’

Maar je hebt toch al een vliegtuig?
‘Ja, dit is m’n vierde.’

Wat moet deze dan kunnen?
‘Vliegen.’ 

Joost Conijn (1971) maakt en repareert zijn vervoersmiddelen het liefst zelf: ‘Omdat je je daardoor verbindt met de dingen en scherper kan voelen wat je al dan niet wilt.’ Hij vervolgt: ‘Ik heb een grote drang om te reizen en daar uitdrukking aan te geven. Als je reist kun je telkens, door iets voor het eerst te zien, weer écht zien wat je ziet.’ 

Een op hout aangedreven houten auto en zijn vliegmachines brachten hem naar de meest afgelegen plekken die zijn beeld van de wereld hebben doen kantelen. In films als Vliegtuig en Hout Auto zie je hoe. De beelden van zijn avonturen in Afrika zijn spectaculair, als uit een jongensboek — zo wist Tommy Wieringa er in Joe Speedboot wel raad mee.

Conijn: ‘Ik vloog als een prins en met mijn vliegtuig kwam ik soms zo plots uit de lucht vallen dat men niet wist niet of ik echt was. Iedereen, ook de autoriteiten, hielp mee om de reis te laten slagen, ze wilden deel uitmaken van een avontuur.  Ik heb in veel gevaarlijke gebieden in Centraal-Afrika gevlogen waar ik op militaire vliegtuigen moest landen en ik ben niemand tegengekomen die niet aardig was. Het werkte letterlijk ontwapenend.

Wel was het zaak te vertrekken voordat de betovering was verbroken en men zich weer kon herinneren dat ze me geld konden ontfutselen in de wereld van regels, vergunningen en belastingen. Wanneer ik dan weer opsteeg was er toch wel de opluchting dat het weer goed was gegaan, de conflicten en road-blocks onder me latend.’

Joost Conijn, videostill uit de film ‘Good evening welcome to the people living in the camp’, 2018, vorig jaar te zien in Boijmans Van Beuningen

Dat Joost Conijn zo een onvervaarde vrijbuiter is, is mooi meegenomen in zijn missie om een ander perspectief te geven op de wereld. Een beeld dat in zijn ogen te sterk gekleurd wordt door de westerse journalistiek. De berichtgeving zoals we die hier voorgeschoteld krijgen, speelt angstdenken in de kaart, en is te eenzijdig en te negatief, vindt Conijn: ‘In mijn films wil ik, als kunstenaar, juist niet de excessen laten zien maar het gewone leven, want daar kun je je mee identificeren. Dan wordt de vreemdeling minder vreemd.’ Zo ging hij naar Calais en Griekenland om langere tijd in de vluchtelingenkampen te zijn waarvan we ‘de beelden’ van kennen. Je kunt er zo naar binnen lopen, dit niemandsland zonder regels. ‘Op dergelijke plekken, waar het niet zo duidelijk is wat wel en niet mag, ben ik op mijn best.’

Joost Conijn, Oeganda

Headerfoto: Evelyn Jacq

In 2012 verscheen Joost Conijns Piloot van goed en kwaad.
In zijn zelfgebouwde vliegtuig koos Joost Conijn een route die niemand anders ooit nam. Hij vloog vanuit Europa over Afrika en bezocht de meest onherbergzame gebieden in het oerwoud. Hij landde op rafelige stukjes asfalt en kreeg eten en een slaapplaats van de verwonderde mensen voor wie hij zomaar uit de lucht kwam vallen. Overgeleverd aan het materieel van zijn vliegtuig, aan het humeur van de plaatselijke autoriteiten en aan de elementen, maakte hij een verbijsterende tocht. Meer hierover op de website Joost Conijn.
(Omslagfoto: Keke Keukelaar)

Bekijk hier Kunstuur met Joost Conijn.