De toekomst die we gisteren ontwierpen

Wie ooit een bezoek heeft gebracht aan Epcot Center in Disney World, weet één ding zeker: de visie van Walt Disney hoe de toekomst eruit zou zien, is allerminst de waarheid geworden. In Epcot loop je door een gedroomde toekomst die er nooit kwam – weten we nu. Vorig jaar bereikten we de datum waarop Back to the Future II zich afspeelde – de film uit de jaren 80 waarin Marty McFly met een DeLorean naar 2015 reisde. Die film over de toekomst is nu een film over een historisch toekomstbeeld. Een toekomstbeeld dat ook niet klopte. Toch blijven we graag naar de toekomst kijken – en kunstenaars ook. Twee nieuwe boeken staan stil bij utopische verlangens over de toekomst.

Hippie modernisme

In 1965 kocht een groep kunstacademiestudenten en filmmakers een stuk land van 2,8 hectare in Colorado. Ze wilden daar een leef-werkcentrum maken voor een nieuw soort creatieve beweging die ze Drop Art noemden, geïnspireerd door experimentele performances van kunstenaars zoals John Cage en Robert Rauschenberg.

Hun kampement van architecturaal vernuftige koepels met veelkleurige vlakken werd een van de eerste hippiekunstgemeenschappen, waar allerlei creatieve en sociale experimenten tot in de jaren zeventig, toen Drop City uiteenviel, vrij tot uitdrukking konden komen.

Het dorp en de bewoners behoren tot de onderwerpen die worden bestudeerd in Hippie Modernism: The Struggle for Utopia, een boek van het Walker Art Center in Minneapolis (Minnesota) dat hoort bij een tentoonstelling met dezelfde naam (t/m 28 februari). Boek en expositie onderzoeken de manier waarop utopische gemeenschappen in het verleden van invloed zijn geweest op hedendaagse kunst, en ook hoe we ons de toekomst voorstellen.

Utopische lichamen

In Stockholm is tot en met 7 februari de expositie Utopian Bodies: Fashion Looks Forward, te zien. Daarbij is ook een prachtige catalogus gemaakt, waarin onder andere wordt onderzocht voor hoe mode kan bijdragen aan een betere toekomst. Hoe verhoudt kleding zich tot het menselijk lichaam en tot de wereld om ons heen? Duurzaamheid is daarbij een belangrijk begrip – een aantal modeontwerpers onderzoekt nieuwe manieren van recycling en de mogelijkheden om de nieuwste technologische ontwikkelingen te verwerken in kleding. Zo maakte de Canadese ontwerper Valérie Lamontagne kleding die zich aanpast aan de weersomstandigheden – zodat je niet meer voor elk seizoen een nieuwe garderobe hoeft aan te schaffen. Verder met creaties van Dior, Viktor & Rolf, Walter van Beirendonck en Issey Miyake.

Andrew Blauvelt (red.), Hippie Modernism: The Struggle for Utopia. Walker Art Center, 2015.
Johan Deurell and Hanne Eide (red.), Utopian Bodies: Fashion Looks Forward, Liljevalchs Konsthall, 2015.