Word jij ook Vriend van See All This?
1 jaar voor € 54,95,-
Kies je eigen welkomstcadeau!
Het kantoor is van oudsher het domein van de kantoorklerk, iemand die de zware taak had staand of zittend het schrijf- en administratiewerk van overheid of handelsonderneming te doen. Vroeger een vrij specialistisch beroep – schrijven was lang een zeldzame en respectabele vaardigheid – tegenwoordig is het kantoor een tweede thuis voor miljoenen, want wie fulltime op kantoor werkt, is daar iedere week een kwart van zijn of haar tijd te vinden.
In de kunst, boeken, series en films is het kantoor een dankbaar onderwerp om de alledaagse sleur te benadrukken. Denk aan Debiteuren Crediteuren, de komedieserie The Office en Het Bureau van J.J. Voskuil. Gelukkig hoeft het lang niet altijd saai te zijn. Nu de zomervakantie voorbij is en veel mensen weer lange dagen doorbrengen op kantoor, hebben we een paar mooie kantoorbeelden verzameld.
Vier medewerkers, inclusief de jongste bediende, in het kantoor van G. Houwelings mineraalwaterfabriek. Amsterdam, Nederland, 1909. Credit: Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad
Deze heren lijken druk aan het werk te zijn, maar de geforceerde houding doet vermoeden dat er niemand aan de andere kant van de telefoonlijn is en de indrukwekkende boekwerken speciaal voor deze foto uit de nog openstaande kast zijn gehaald. Alleen de jonge kantoorbediende links kijkt ongeduldig, met een horloge en zijn to-do-lijst in de hand, wanneer hij eindelijk weer verder kan.
Het bediendekantoor van de firma Lewenstein & Co. Nederland, Amsterdam, 1919. Vrouwen achter typemachines/schrijfmachines en loopjongens bevolken het kantoor. Credit: Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad.
De medewerkers van deze confectiefabriek in Den Haag zijn wél hard aan het werk. Een baliemedewerker helpt een klant, de kantoorjuffrouw typt en op de achtergrond zijn andere medewerkers ook druk in de weer.
Guy Tillim, City Hall Offices, Lubumbashi, DR Congo (2008) Stevenson Gallery, Zuid-Afrika
De Zuid-Afrikaanse fotograaf Guy Tillim fotografeerde dit kantoor in het gemeentehuis van Lubumbashi, de tweede stad van de Democratische Republiek Congo. 1,7 miljoen inwoners worden bestuurd vanuit een kamer waarin de elektriciteit met een spijker langs de muur door geleid, de bovenste plank van de kast op het punt staat door te zakken en zelfs de goedbedoelde plant de hoop lijkt op te geven. Onderin de kast staat een mysterieuze kist met de letter USA erop, op de muur daarboven is een vlek te zien die teveel op het continent Afrika lijkt om toeval te noemen.
Andreas Gursky, Hong Kong Stock Exchange, Diptychon (1994) SFMOMA, Verenigde Staten
Een flinke sprong naar de financiële wereld in Hongkong, met de Duitse fotograaf Andreas Gursky. Gursky is recordhouder van hoogste prijs ooit betaald voor een foto op een veiling. Kenmerkend voor zijn foto’s zijn het hoge perspectief en de grote, gedetailleerde en vaak kleurrijke landschappen en architectuur. Dat de beursvloer niet overal een chaos is van schreeuwende, zwaaiende en rondrennende verkopers, bewijst deze prachtige foto, die bijna serene rust uitstraalt.
Andreas Gursky Singapore Stock Exchange (1997) Solomon R. Guggenheim Museum, Verenigde Staten
Minder sereen is de beursvloer van SIMEX in Singapore. Toch lijkt er, door de clusters van kleuren en licht, een soort orde te bestaan. Samen met Gursky bezien we de actie van een afstand. We zien geen bijzonder gebeurtenis, maar een ritueel dat zich dag in dag uit herhaalt. En dat is uiteindelijk precies waar het kantoor voor is bedoeld.
The meeting table of the Board of Directors of Royal Dutch Shell, 2010. Credit: Huis Marseille
De Nederlands fotograaf Jacqueline Hassink maakte begin jaren ’90 de serie The Table of Power, met foto’s van conference rooms van de machtigste bedrijven ter wereld, zoals ING, Volkswagen en BP. Na de crisis in 2007 besloot ze opnieuw een serie te maken; The Table of Power II, om te kijken hoe de economische situatie na 15 jaar was veranderd. Dit is de boardroom van Shell in Amsterdam. Verlaten en zielloos, een kritiek op de leegheid van macht.
We zoomen even uit van de werkvloer om de architectuur van een aantal bijzondere kantoren te belichten.
The Great Workroom van architect Frank Lloyd Wright is een sleutelgebouw in kantoorarchitectuur. Een soort kantoortuin voordat het hip was. Er zitten geen ramen in dit kantoor, het enige daglicht komt binnen via glazen buizen in het plafond. Wright moest bewijzen dat de enorme paddestoel-achtige pilaren – onderaan slechts 23 cm, bovenaan 550 cm – stevig genoeg waren om het dak te dragen, voor hij toestemming kreeg het te bouwen.
Een ander hoogtepunt van kantoorarchitectuur vinden we in het Lloyd-gebouw in Londen. Om optimaal gebruik te maken van de binnenruimte zijn alle liften en buizen voor elektriciteit en ventilatie aan de buitenkant geplaatst. In de architectuur heet dit Bowellisme. Van dezelfde architect is het Centre Pompidou in Parijs daar ook een goed voorbeeld van, dichter bij huis herken je er iets van terug in bijvoorbeeld de Centrale Bibliotheek van Rotterdam.
Hoe ontwerp je een gebouw dat ‘het temperament van bankieren in Hongkong’ uitdrukt? Architect Norman Foster deed een poging met zijn Hong Kong and Shanghai Bank. Met uitzicht op de Hongkong Harbor aan de ene kant en Victoria Peak aan de andere, ontwierp hij dit majestueuze kantoor, bestaande uit drie torens die trapsgewijs in hoogte oplopen. In tegenstelling tot het Lloyd-gebouw in Londen is daglicht hier de grootste bron van licht. Spiegels zorgen voor reflectie van het licht naar binnen toe. Traditiegetrouw is de bank gebouwd met de Feng shui-filosofie in het achterhoofd, zoals een ongehinderd uitzicht op het water.
Nog geen genoeg van mooie kantoorbeelden? Deze vijf kantoren zijn ontworpen om het optimale uit werknemers te halen. En hier vind je nog veel meer prachtige en alternatieve architectuur.
Het genoemde boek van Jacqueline Hassink: The Table of Power 2 is uitgebracht door Hantje Cantz. De foto van de boardroom van Shell zit in de vaste collectie van Huis Marseille.
Reacties op 9 mooie beelden van de werkvloer