1-aprilgrappen uit het begin van de 20e eeuw

Goud winnen uit vissenschubben, de uitvinding van een vliegende fiets, bommen met mensen erin verstopt, vloerverwarming op de Dam en koeienmelk uit de kraan. Zo zag 1 april eruit in de eerste helft van de 20e eeuw.

Misschien wel de meest succesvolle 1-aprilgrap werd bedacht door een kunstenaar. Beeldhouwer Edo van Tetterode meldde op 1 april 1962 dat een beeld van Paaseiland was aangespoeld bij Zandvoort. Hij deed zich voor als deskundige uit Scandinavië en het nieuws haalde de voorpagina’s van bijna alle kranten.

In tijden waarin het verspreiden van nepnieuws gevaarlijke gevolgen heeft, zijn 1-aprilgrappen wellicht niet meer zo leuk als vroeger. Maar om de onschuld van weleer te vieren, doken we in de Collectie Spaarnestad voor beelden uit weekblad Het Leven, dat 1-aprilgrappen jaarlijks tot kunst verhief.

Het geïllustreerde tijdschrift Het Leven (1906-1941) was een bijzonder populair weekblad waarin beelden centraal stonden. De enorme fotocollectie geeft een bijzonder uitgebreid inzicht in de persfotografie, paparazzi, verborgen-camerawerk en picture stories in die tijd. Het Leven was agressiever, indringender en sensationeler dan andere geillustreerde tijdschriften van toen. Daarbij had Het Leven een rijke traditie van 1-aprilgrappen, inclusief beelden. Die foto’s waren geretoucheerd, in scene gezet of er waren foto’s gebruikt die bij hele andere nieuwsberichten hoorden.

We nemen jullie vandaag graag mee langs de 12 meest opvallende 1-aprilgrappen van Het Leven, lang voordat Photoshop bestond. Met dank aan Spaarnestad Photo voor de beelden!

1914 – Slaapziekte, op zoek naar sla om te verhelpen

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Er heerst een slaapziekte-epidemie. Hier zoeken vrouwen in de buurt van Bloemendaal op een akker naar speciale sla om dit te verhelpen. In werkelijkheid betreft dit het rooien van schorseneren.

1916 – Droogleggen Zuiderzee door verdamping

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

De Zuiderzee wordt gedroogd door verdamping. Hier een zogenaamde installatie daartoe bij Schokland. In werkelijkheid is dit heel ergens anders.

1917 – Bommen met mensen erin als Paard van Troje

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Er worden bommen gemaakt waarin mensen verstopt zouden zitten als in een Trojaans paard. Hier wordt de bom gemaakt. In werkelijkheid is dit een gewoon staaltje pottenbakken.

1919 – Melk uit de kraan

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Hier tapt een vrouw melk uit de kraan, naast de gewone waterleiding. De straal is met verf wit gemaakt.

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

En op een boerderij bij Amsterdam zouden koeien machinaal worden gemolken. Hier komen zogenaamd leidingen met gemelkte melk uit in vaten. Zo zie je maar dat ook verzonnen grappen werkelijkheid kunnen worden.

1923 – Vloerverwarming op de Dam in Amsterdam

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

De Dam in Amsterdam krijgt vloerverwarming. Hier de Dam met de zogenaamd in aanbouw zijnde verwarmde tegels. De foto is zwaar geretoucheerd

1927 – Machine die onkruid kan wieden

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Deze machine zou onkruid kunnen wieden, in werkelijkheid is het een machine voor om grond te effenen. Er was ook een foto gemaakt met stoelen op een verhoging, om het eerste optreden van deze machine gade te kunnen slaan.

1929 – Reuzesprinkhaan

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Een reuzensprinkhaan, de zogenaamde nieuwe aanwinst van de Haagse dierentuin. Let vooral op het getekende touw.

1932 – Struiskameel en schaapelikaan

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

In 1932 stond in Het Leven een aantal foto’s met wel heel bijzondere dieren. Een vrouw berijdt een struisvogel met de kop van een kameel en een schaap heeft de bek van een pelikaan.

1933 – Vliegende fiets

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Ene Peter Müller zou een vliegende fiets hebben ontworpen. Hier de vliegende fiets op Schiphol.

1935 – Professor Crazy

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Een zekere professor Crazy heeft een methode ontwikkeld waarbij door het fotograferen van de ogen van (pas) overleden mensen te achterhalen is wat ze als laatste gezien hebben. Handig voor detectives en politie die een moordzaak willen oplossen. Hier “bekijkt de professor één van de foto’s onder een microscoop”.

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Bij het artikel stonden ook zogenaamde foto’s van ogen waarin de moordenaar of andere doodsoorzaak op het netvlies te zien is.

1936 – Goud-vissen

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Er kan goud gewonnen worden uit de schubben van vissen. Hier doet een zogenaamde wetenschapper proeven met vissen.

1938 – Wondermiddel tegen kaalheid

Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

Professor Touffu heeft een wondermiddel tegen kaalhoofdigheid ontdekt. Er zouden dierlijke haren worden gebruikt om te implanteren. Hier wordt een patiënt geopereerd door professor Touffu en twee assistentes.