Premium content
Premium content
Aneksja Krajobrazu

Laatste issue

No. 38 Zomer 2025 25,00

Radicale wederkerigheid

Editorial #38

Artikel
No. 38 •

Dit is een uitnodiging om de wereld van See All This te betreden — reis verder en verlies jezelf.

Login Word vriend
tekst: Nicole Ex

Ik houd van de bouw van haar lichaam, ik houd van de spullen waarmee ze zich omringt, ik houd van de passies en verantwoordelijkheden die met haar wezen komen. Ik houd van het moederschap, van de integere stem die uit haar artistieke werk klinkt, en zelfs van de ontberingen die ze draagt en vaak in eenzaamheid overwint: haar ingeleefde gevoel van schuld en onzekerheid, een tekortschieten dat in windvlagen over haar velden jaagt. ‘Wat is een vrouw?’ vroeg Virginia Woolf zich af in 1931: ‘Ik verzeker je, ik weet het niet… Ik geloof niet dat iemand het kan weten, totdat zij zich heeft uitgedrukt in alle kunsten en beroepen die openstaan voor menselijke vaardigheid.’

‘Wat is een vrouw?’ vraag ik me af. De vraag stellen is haar wezen definiëren en dat wat bepaald is, is begrensd. Het gaat er uiteindelijk ook niet om wat een vrouw is, maar wie en wat zij kan worden: een godin. Hier. Nu. Met dit nummer over godinnen, willen we haar goddelijke kwaliteiten vieren en haar uitzonderlijke, creatieve stem.

In 2018 maakten we ons eerste nummer gewijd aan vrouwen in de kunst, naar aanleiding van het honderdjarige vrouwenkiesrecht in Nederland in 2019. Ik sprak grote woorden op de redactie: ‘Met dit nummer zullen we vieren dat er nooit meer een nummer over vrouwen gemaakt hoeft te worden.’ Ik wist het zeker, we hadden zoveel opmerkelijke vrouwelijke kunstenaars om ons heen gezien. Maar ik was blind en hopeloos naïef.

Onderzoek wees uit dat wij als redactie in een zoete bubbel hadden geleefd, want het verhaal van vrouwen in de kunst is een schaamteloze kroniek van uitsluiting: nul vrouwen in het bejubelde The Story of Art van E.H. Gombrich (1950), nul vrouwen in de vuistdikke klassieker History of Art van H.W. Janson (1962). In de herdrukken was het niet veel beter. Laat staan dat ze werden getoond in de zalen van musea.

Kunsthistorici als ik waren opgeleid met de helft aan kennis en met de halve waarheid. Een kunstgeschiedenis zonder de scheppingskracht van vrouwen was een kwestie van ‘fake news’ tot in de collegebanken. We hadden al die tijd naar kunst gekeken met één oog dicht. Hoe was het mogelijk? Wat zouden we zien als we beide ogen openden? We wisten het goed gemaakt: we zouden heel maken wat half was met Pretty Brilliant: Women in the Arts (2020-2025), een driedelige serie, waarvan het laatste deel voor je ligt. Het moest een pendant van Janson worden: 750 pagina’s, 583 kunstenaars, ontelbare uren aan onderzoek. Wat als rebellie begon, zou in devotie eindigen.

Dit is het editorial van See All This #38: Pretty Brilliant Women in the Arts vol. III. Bestel het nummer hier.

Recente verhalen