Aneksja Krajobrazu

Laatste issue

No. 38 Zomer 2025 25,00

Een bericht in verf

In de studio van Bridget Riley

Artikel
No. 2 •

Al meer dan zestig jaar werkt de Britse kunstenaar Bridget Riley vastberaden aan haar schilderijen in opwindende kleuren en wervelend zwart-wit. Een bijzondere fotoreportage in haar Londense studio.

tekst: Michael Bracewell

In de kleurrijke schilderijen die de Britse kunstenaar Bridget Riley de afgelopen 65 jaar maakte, is ze eindeloos bezig geweest met het verkennen van de relatie tussen kleur, vorm, compositie en visuele perceptie. Haar werk heeft iets tijdloos, zoals we kunnen zien in de kabbelende, rookachtige golvingen in violet, roze en mandarijn van Song of Orpheus 3 (1978), in de gekleurde ruiten, afgewisseld met blokken in zwart en wit van New Day (1988), en in haar reeks zwarte cirkels op een witte ondergrond, een enorm schilderij met de titel Composition with Circles 6 (2008). Werk van een adembenemende schoonheid, waarin het visueel onverwachte wordt gevat in een extatisch proces van vastberadenheid.

Bridget Riley in her studio in Holland Park London. Photo: Eamonn McCabe
Fig 1. Bridget Riley in haar studio in Holland Park London | foto: Eamonn McCabe
Bridget Riley, Standing Up, Turning Round, Lying Down, 2015
Fig 2. Bridget Riley, Standing Up, Turning Round, Lying Down, 2015

Toen in 1971 in de Londense Hayward Gallery haar eerste grote overzichtstentoonstelling werd geopend, Bridget Riley: Paintings and Drawings 1951-1971, werden niet alleen alle eerdere bezoekersaantallen overtroffen, maar werd ook de iconische kracht van Rileys kenmerkende stijl bevestigd. Ik bezocht die tentoonstelling als tiener, en alhoewel ik me toen nog niet bewust was van de historische ontwikkeling in Rileys werk, hadden de schilderijen en tekeningen een enorme zintuiglijke impact. De visuele ervaring van het kijken naar de zwart-witte schilderijen die Riley tussen 1961 en 1966 had gemaakt, was zo overweldigend, het effect ervan zo direct, dat ik het gevoel had dat ik ergens in werd gezogen. Een nieuw zwaartekrachtsveld waarin een gevoel van plotselinge gewichtloosheid zijn optische gelijke had gevonden.

Bridget Riley, Bagatelle 3, 2015
Fig 3. Bridget Riley, Bagatelle 3, 2015
Bridget Riley Studio
Fig 4. Bridget Riley Studio

Bijna veertig jaar later, in 2008, bezocht ik haar grote retrospectief in het Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris. Bridget Riley – Rétrospective was een overzicht van haar hele carrière, en het werd me onmiddellijk duidelijk toen ik daar rondliep: het unieke zwaartekrachtsveld dat ik eerder had ervaren was zo mogelijk nog intenser geworden. In de eerste zalen hingen de belangrijkste schilderijen en tekeningen van vóór haar zwart-witte periode, waaronder de kopie van Le Pont de Courbevoie van Georges Seurat die Riley in 1959 had gemaakt, en Pink Landscape uit 1960, het jaar dat ze met haar vriend en mentor, de kunstenaar Maurice de Sausmarez, door Italië reisde en tijdens de Biënnale van Venetië de grote tentoonstelling van de futuristen zag.

In die vroege schilderijen schemert dat evenwicht tussen warmte en precisie al door: Rileys sterk onderzoekende, gedisciplineerde manier van zien, van kijken, altijd in relatie tot de artistieke techniek, die door een grote concentratie leidt tot een diep gelaagd kunstwerk. Maar hoe knap, en vol aanwijzingen over haar latere ontwikkeling ook, toch bereidde dat vroege werk in die eerste zalen de toeschouwer nauwelijks voor op de stellige zelfverzekerdheid van haar inmiddels legendarische zwartwitschilderijen.

Bridget Riley, Fall, 1963
Fig 5. Bridget Riley, Fall, 1963

 

 

 

 

Recente verhalen