Aneksja Krajobrazu

Laatste issue

No. 38 Zomer 2025 25,00

Domein Louise Bourgeois

‘I use the house. The house doesn’t use me.’

Artikel
No. 16 •

Bijna tien jaar na het overlijden van Louise Bourgeois is haar huis in de New Yorkse wijk Chelsea nog in precies dezelfde achteloze staat als waarin ze het achterliet.
‘I use the house. The house doesn’t use me.’

Louise Bourgeois in her NY Studio, ©Jean François Jaussaud, The Easton Foundation, New York
Fig 1. Louise Bourgeois in haar keukentafel in New York | © Jean François Jaussaud, The Easton Foundation, New York
tekst: Sarah Knigge

NEW YORK QUEEN

Louise Bourgeois groeit op in Frankrijk, waar haar ouders een tapijtrestauratieatelier hebben. Met het overlijden van haar moeder in 1932 — die in de gedaante van spin terugkeert in Bourgeois’ oeuvre — keert ze haar studie wiskunde de rug toe en wordt ze kunstenaar. In de winkel met kunstenaarsprints, die ze opent naast haar vaders tapijtgalerie, ontmoet ze op een dag kunsthistoricus Robert Goldwater, met wie ze nog datzelfde jaar trouwt. In 1938 vestigen ze zich in New York. Hier blijft Bourgeois werk maken, maar het duurt nog
tot 1982 voordat de ‘Queen of New York’ echte erkennig met een retrospectief in het MoMA.

Louise Bourgeois NY Studio ©Jean François Jaussaud, The Easton Foundation, New York
Fig 2. Louise Bourgeois NY Studio | ©Jean François Jaussaud, The Easton Foundation, New York

SUNDAY SOIRÉE

Om ongestoord te kunnen werken, hield Bourgeois ‘zon dagse salons’ waar iedereen die haar wil zien, langs kon komen. Jonge kunstenaars lieten hun werk beoordelen door de medogenloze Bourgeois en verlieten het pand regelmatig in tranen. Bourgeois hield ervan haar gasten dronken te voeren om hun diepste geheimen te ontfutselen. Ongemakkelijk was het soms ook wanneer een curator bij binnenkomst stuitte op een collega van een ander museum.

 

‘Soms is het nodig de confrontatie aan te gaan – en daar houd ik van’
LOUISE BOURGEOIS

‘Aan de eettafel, toen ik heel jong was, hoorde ik mensen kibbelen. Om te ontsnappen aan het gekibbel, boetseerde ik kleine figuurtjes met het zachte brood. Dat waren eigenlijk mijn eerste sculpturen.’
LOUISE BOURGEOIS

 

 

CHAOS

Bourgeois leed aan zware depressies waarvoor ze in de jaren vijftig en zestig intensieve psychoanalyse ondergaat. Het tekenen en werken aan haar sculpturen en textielen hield haar innerlijke chaos, angst, woede en frustraties in toom. Bourgeois: ‘Art is a guarantee of sanity. That is the most important thing I have said.’ Ook las ze veel zelfhulpboeken. Andere vormen van troost waren koekjes en chocolade en elke ochtend een lepel marmelade.

Louise Bourgeois, NY Studio; ©Jean François Jaussaud, The Easton Foundation, New York © Jean François Jaussaud, The Easton Foundation, New York
Fig 3. Louise Bourgeois NY Studio | ©Jean François Jaussaud, The Easton Foundation, New York

INSOMNIA

Nadat Goldwater in 1973 onverwachts stierf in deze kamer, wilde Bourgeois er niet meer slapen. Ze maakte een bed tussen haar boekenkast in de kamer aan de overzijde. Ze had een enorme collectie bijzondere uitgaven — een erfenis van de boekhandel Erasmus die ze in de late jaren vijftig runde en die niet erg succesvol was: vaak vond ze de potentiële koper haar boeken niet waardig. Als ze niet aan het lezen was tijdens haar doorwaakte nachten, dan tekende ze. Zo maakte ze tussen 1994 en 1995 een serie van 220 Insomnia Drawings.

 

LEVENSWERK

Langzamerhand veranderde Bourgeois het hele huis in haar atelier. Onderhoud had geen prioriteit; de laatste keer dat ze het huis verfde was toen ze het in 1962 betrok. Sinds haar overlijden is het huis onveranderd gebleven en wordt alles wat ze achterliet geïnventari seerd en gedigitaliseerd. Voor publiek is het niet geopend. Wel is Bourgeois’ werk tot 20 mei 2020 te zien in de tentoonstelling To Unravel a Torment in Museum Voorlinden.

Recente verhalen