De wereld in kleur | Kleurenfotografie voor 1916

Een fotografisch ‘An die Freude’ zou je het onderwerp van deze expositie kunnen noemen. Het project, namelijk, dat de idealistische Franse bankier Albert Kahn (1860-1940) opzette na een reis naar Japan in 1909. Een legertje fotografen gaf hij tot 1931 opdracht naar alle windstreken af te reizen en wat ze aantroffen vast te leggen op zogenoemde autochromes. Resultaat: ‘Les Archives de la Planète’, de wereld op ruim 70.000 kleurenfoto’s gebroederlijk samengebracht.

Begin twintigste eeuw deed de kleurenfotografie haar intrede. Met autochromes – glasnegatieven waarop met behulp van aardappelzetmeel kleur kon worden vastgelegd – kreeg de wereld letterlijk kleur. In opdracht van de Franse bankier en filantroop Albert Kahn legden fotografen vanaf 1908 over de hele wereld volkeren vast op de gevoelige plaat, in kleur. Kahns project Les Archives de la Planète kent een achterliggend ideaal van onderling begrip en wereldvrede. Dit vredesideaal contrasteert scherp met de wreedheden van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918), die in 2018 honderd jaar achter ons ligt.

Het resultaat was een enorme verzameling die de wereld voor het eerst in kleur laten zien. Het Allard Pierson Museum toont een intrigerende keuze uit deze etnografische schat, die afkomstig is uit het Musée Albert-Kahn in Parijs – in reproductie; originele autochromes zijn te kwetsbaar om te exposeren. Daarnaast zijn kleurenfoto’s te zien van de Russische fotograaf Sergej Prokoedin-Gorski en Nederlandse fotografen als Bernard Eilers en Jacob Olie jr.

Foto’s:
Sergej Prokoedin-Gorski, Hoge ambtenaar in kleurrijk gewaad, Boechara, Turkestan (nu Oezbekistan), 1911
Auguste Léon, Campo Bandiera e Moro, Venetië, Italië, oktober 1912
J.H.A.M. Lutz, Drie vrouwen met hoeden, 1907-1916