De 16e tot 19e eeuwse schilderkunst is bezig aan een kunsthistorische en commerciële opleving. Ik voorspel dat 2016 en 2017 de jaren worden van de Oude Schilderkunst: de periode 1500 - 1900. De interessesferen van de musea bewegen zich thans al tussen Jheronimus Bosch en Sir Lawrence Alma Tadema in respectievelijk het Noordbrabants Museum en het Fries Museum. Dordrecht roert zich met een Godfried Schalcken retrospectief. Enkhuizen brengt leven en werk van de stadsgezichten-schilder Cornelis Springer (1817-1891) onder de aandacht, en de volledige serie Kimonomeisjes die Breitner rond 1893 schilderde vallen te bewonderen in het Rijksmuseum. En er hangt een P.C.Wonder in Utrecht.
In het bijzonder heeft de 19e eeuwse schilderkunst mijn belangstelling. Ook buiten de vaderlandse grenzen. Als ik voor Christie’s in Londen moet zijn, probeer ik altijd een uitstapje te maken naar het Leighton House Museum; het woonhuis en atelier van de beroemde Victoriaanse schilder en President van the Royal Academy Frederick Lord Leighton (1830-1896).
Leighton was een zogenaamde Olympiër. Hij vervaardigde monumentale, zeer gedetailleerde en bijzonder academische composities met gedragen historische, mythologische of bijbelse onderwerpen als Daedalus en Icarus, de dood van Brunelleschi, Elijah in de woestijn of Dante in Ballingschap (in 1864 verkocht voor de kapitale som van 1.000 guineas aan kunsthandelaar Gambart).
Het huis staat er nog zoals Leighton het bewoonde. The Arab Hall, the Silk Room en the Studio ademen de sfeer van toen en herbergen zijn eigen collectie en schilderijen en tekeningen van tijdgenoten. Je waant je even in het Victoriaanse Londen van de tweede helft van de 19e eeuw.
In 2012 ging er bij Christie’s in Londen een 'Bacchante' van zijn hand onder de hamer. Het werk, ooit behorende tot de Forbes Magazine Collection, bracht een fikse 1.5 miljoen euro op. En als er zich binnenkort een belangrijk schilderij van deze meester op de internationale kunstmarkt aandient, zal de opbrengst astronomisch zijn. Ook schilderijen uit de 19e eeuw gaan weer duur worden. De perceptie gaat draaien.

Toch wel een van de allerbelangrijkste Romantici: de schilder Eugene Delacroix (1798-1863). In het Musee d’Orsay hangt het sfeervolle schilderij ‘Eerbetoon aan Delacroix’ (1864) geschilderd door Fantin-Latour, waarop een groep schilder-collegae en vrienden zoals Whistler, Manet en Baudelaire rond het portret van de eerder overleden Delacroix te zien is. Verder is Delacroix natuurlijk bekend van zijn ‘grands formats’ in het Louvre zoals: ‘La Barque de Dante’, ‘Scènes des Massacre de Scio’ en het iconische en politiek geladen ‘La Liberté guidant le Peuple’ over de revolutie van 1830.
Delacroix was bevriend met Chopin, George Sand en Théodore Chassériau en was zelfs zo beroemd dat de Franse staat zijn woonhuis annex atelier tot museum heeft omgedoopt. Op 28 december 1857 betrok de schilder het fraaie huis met ommuurde tuin aan het intieme en charmante 6 Rue de Furstenberg. Hij woonde er tot aan zijn dood in 1863. De reden van zijn overstap naar deze woning betrof de gunstige ligging ten opzichte van de kerk Saint-Sulpice waar hij tussen 1857-1861 aan drie grote fresco’s voor de Kapel van des Saints-Anges werkte. Deze muurschilderingen zijn gewoon te zien, en in combinatie met een bezoek aan het woonhuis heb je weinig verbeelding nodig om op een holletje naar het Louvre te gaan en in te zien wat een groot en invloedrijk kunstenaar hij geweest is.

Het bestaat nog, een museum dat een 19e-eeuwse sfeer ademt. Ik heb het over het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis in het Jubelpark te Brussel. Objecten staan er opgepropt en slecht verlicht in donkerbruine vitrines, en de schilderijen hangen op een salon-achtige manier kriskras onder en boven elkaar. Tekstbordjes ontbreken. Desondanks is het er bijzonder aangenaam dwalen. En het is leerzaam. Mijn historische hiaten werden spelenderwijs ingevuld. De mooiste anekdote betrof de expeditie die vijftienhonderd Belgische soldaten in 1864-67 naar Mexico ondernamen om de veiligheid van Keizerin Charlotte te kunnen garanderen, de dochter van Leopold I.
Het is evident voornamelijk een historisch museum, maar de geschiedenis is rijkelijk geïllustreerd met wapens en uniformen in vitrines, schilderijen van forten, charges, veldslagen en portretten van soldaten door o.a. Eugene Verboeckhoven, van Severdonck, Madyol en Lahalle. Het is een absolute aanrader, al was het alleen maar om eens te verdrinken in historische fantasieën van lang geleden. Het militaire museum in Brussel brengt je kort terug in die woelige wereld van oorlogen, ontdekkingen, nieuwe wetenschap, Romantiek, besnorde heersers en bestuurders en grove ongelijkheid. Het is opmerkelijk te constateren dat een klein land als België een dergelijke rijke militaire traditie kende. Dit museum heeft daar het maximale weten uit te halen. Nu nog wat meer tekstbordjes en het is een volmaakt labyrint van leger-rariora.

Dankzij de Twentse textielbaron G.J. van Heek Jr. bevinden zich honderden schetsen, tekeningen en schilderijen van de Duitse dierenschilder Wilhelm Kuhnert (1865-1926) in museaal en particulier bezit in Nederland. En dan met name in het Rijksmuseum Twenthe in Enschede, waar Van Heek op zijn kosten speciaal twee zalen liet bouwen, om de vaak grote doeken van deze jager-kunstenaar te kunnen exposeren. Tot ongeveer twee decennia geleden hingen er zijn olifanten, buffels, giraffen, bizons en impala’s op groot formaat. Kuhnert componeerde ze veelal in zijn atelier, bij terugkomst van zijn reizen naar respectievelijk Oost-Afrika, India en Oost-Europa. Beroemd is hij vanwege zijn vele afbeeldingen van leeuwen, hij dankt er zijn bijnaam ‘Lowen-Kuhnert’ aan. Het meest artistiek zijn feitelijk zijn olieschetsen die hij, geweer en penseel tegelijkertijd in de aanslag, met gevaar voor eigen leven ter plekke vervaardigde. Hierop zie je zijn vrije en losse wijze van schilderen zoals op deze Impala uit 1905 (27 x 40 cm). Zijn werken worden nog steeds gezocht door vele verzamelaars in de VS en Europa, en wij mogen blij zijn dat we er af en toe van mogen genieten. Zo is momenteel het werk 'Leeuw' in Twenthe op zaal te zien.