Timo de Rijk | ONZE CURATOREN

Timo de Rijk (1963) is gespecialiseerd in hedendaagse vormgeving. Voordat hij directeur werd van het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch was hij hoogleraar designgeschiedenis aan de TU Delft en de Universiteit Leiden. Ook was hij voorzitter van de Rotterdam designprijs, had zitting in de adviesraad van de Gerrit Rietveld Academie, was ambassadeur van platform What Design Can Do en hij is voorzitter van de Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers.

Website van Timo de Rijk

Timo de Rijk

De keuzes van Timo de Rijk

Heaven or Hell – Extraordinary Shoe Design

In Kerkrade vragen ze zich af of we alleen schoenen dragen 'omdat ze lekker zitten'? De retorische vraag wordt door het Cube Design Museum zelf al snel met nee beantwoord. Nou denkt natuurlijk helemaal niemand in de wereld dat schoenen alleen functioneel zijn. Kinderen van tien weten feilloos welke sneaker op het schoolplein meetelt, en zelfs ogenschijnlijk hyperfunctionele voetbalschoenen zijn onderhevig aan jaarlijkse modes. En iedereen kent vanzelfsprekend de eeuwenoude fetisj van de damesschoen, met hoge hakken ten faveure van lange benen of ingesnoerde tenen om de aanblik van grote voeten te voorkomen. Heaven voor de liefhebber en Hell voor de gebruiker, neem ik aan, al ligt misschien ook dat genuanceerder. In Kerkrade worden in ieder geval alle sociale en artistieke uithoeken van het schoenendesign verkend. Het Cube Design Museum vaart in designland een fijne, eigen koers met typologische thema's, want eerder toonde het al mooie overzichtstentoonstellingen van fietsen en zelfs toiletten. Het is een wat prikkelende speling van het lot dat nu juist schoenen in Kerkrade worden getoond, terwijl in Waalwijk een paar maanden geleden het innovatieve SLEM failliet ging. Toch zijn daar plannen om een nieuw schoenenmuseum op te richten. Het succes van Heaven or Hell zou wel eens een mooie graadmeter kunnen zijn voor de haalbaarheid van dat museum.

Ondertussen in Nigeria

Design gaat vaak over de vrolijke kanten van het leven. Terwijl we ergens wel weten dat ten minste een flink deel van ons leven is gevuld met een donkere kant, met verdriet of angst. Het is de tegencultuur die daar wel aandacht voor heeft. Ondanks dat onze wereld vol is van comfort en consumptie, is die alternatieve cultuur nog steeds de voedende bron van vernieuwing. In de popmuziek is de tegencultuur vaak in een mum van tijd algemeen geaccepteerd, zelfs zodanig dat allerlei modemerken de mythe creëren dat je ook als brave burgerman alternatief en tegendraads kunt zijn.

De grootste tegencultuur ter wereld is waarschijnlijk Gothic, dat zijn wortels heeft in de doom-muziek van de jaren tachtig, en nog verder terug in bijvoorbeeld de symbolistische kunst van de negentiende eeuw. Goth staat voor zwart en nacht, voor Weltschmerz en voor zwarte kleding. Goth is bij uitstek westers, althans dat was het tot voor kort. In Corrosia in Almere is een tentoonstelling te zien met het uitdagende thema Gothics in Nigeria. Ja, Afro Goths, waar de omkering van de tegencultuur onmiddellijk aan de orde is, met letterlijk witte make up op het donkere gelaat. 

Met fotografie van Jan Hoek en Stephen Tayo en een installatie van Thijs Jaeger, Rik Laging en Joeri Woudstra.

GOTHICS IN NIGERIA
t/m 25 mei 2019
Corrosia, Almere

Het brutale respect van Etnomanie

Rotterdam is het multiculti laboratorium van Nederland. Terwijl het Stedelijk Museum Amsterdam zich voor laat staan op de fotografie van Zanele Muholi met zijn [sic] zwarte LGBTQI-identiteit, treedt Rotterdam zonder samengeknepen billen de niet-westerse culturen en hun geschiedenis tegemoet. Style profiler Ellie deed een stevige greep in de enorme collectie antropologische foto's van het Nederlands Fotomuseum en bewerkte geheel naar eigen modieus inzicht de piepkleine documentairekiekjes. Enorme banieren met prints van Gabonese zusjes, Parsi kooplui, krijgers van Nias, Jamaicaanse slaven, Tahitiaanse jongens en een enkele man of vrouw in Zweedse, Duitse of Zeeuwse klederdracht kijken nu op ons neer, niet als voorouders maar als fictieve mode-iconen voorzien van Warhol-achtige kleurvlakken. Bij Etnomanie geen culturele toe-eigening, geen politieke correctheid, maar een brutale, eigenzinnige mode-exercitie. En dus respectvol.

Kranen/Gille

Dutch Design is zo'n beetje aan z'n vierde, misschien wel vijfde generatie toe. Een opvallende exponent van de laatste jaren is zonder twijfel het ontwerpduo Kranen/Gille, gevestigd in 's-Hertogenbosch. Jos Kranen en Johannes Gille ontmoetten elkaar op de Design Academy Eindhoven en werden bekend met hun eerste stoel 'A Forest Chair' die ze in 2007 toonden op de Salone del Mobile in Milaan. De tentoonstelling 'De industriële natuur van Kranen/Gille' in het Noordbrabants Museum is dan ook al een jubileumtentoonstelling en een overzicht van tien jaar samenwerking. Het werk van het duo bestaat veelal uit interieurproducten met een ogenschijnlijk merkwaardige mengeling van bekende historische industriële onderdelen en aandacht voor de natuur. In het bijzonder zijn Kranen/Gille geïnteresseerd in de anonieme ingenieursprojecten voor schepen en bruggen. Tegelijkertijd inspireren ze zich op de precieuze natuurfoto's van fotograaf Karl Blossfeldt, die al in de jaren rond 1900 een enorme inspiratie was voor sierkunstenaars. Kranen/Gille is Dutch Design anno nu.