Johan Idema | ONZE CURATOREN

Johan Idema is een pleitbezorger van vernieuwing in de cultuurwereld. Hij initieerde De Grote Kunstshow, waarbij kunstwerken op theatrale wijze in het theater worden gepresenteerd. Ook ontwikkelde hij de spraakmakende app Wolfgang, die realtime uitleg geeft tijdens klassieke muziek concerten. Hij publiceerde onlangs het boek ‘How to Visit an Art Museum’.

Website van Johan Idema

Johan Idema

De keuzes van Johan Idema

Museum of Everything

Het 'Museum of Everything' in de Kunsthal Rotterdam serveert creatieve uitingen en kunstwerken – er is verschil – van outsiders: mensen die niet zijn opgeleid tot kunstenaar. Wat opvalt, is hoe hun expressie verschilt van 'professionele' makers. Outsiders lijken vooral doorzetters. We zien veel indrukwekkende oeuvres die aan (soms dwangmatige) herhaling en variatie hun kracht ontlenen, daar waar opgeleide kunstenaars al snel een nieuwe weg zouden zijn ingeslagen. Onbegrijpelijk dat de tentoonstelling ons de fascinerende levensverhalen over deze outsiders en hun 'maakdrang' niet vertelt. Waar de Museum of Everything wel in uitblinkt is tentoonstellingsvormgeving: nog nooit voelde een Kunsthal-tentoonstelling zo intiem en veelzijdig en waren kunstwerken en tentoonstellingsruimten zo fraai op elkaar afgestemd. Een tentoonstelling als een wereld op zich.

National Gallery

Drie uur lang duurt de documentaire van Frederick Wiseman over de National Gallery in London. Dat is stevig. Maar de film biedt één scene die u, en elke museumprofessional en kunstliefhebber, gezien moet hebben. We kijken naar een vrouw die een rondleiding geeft aan een grote groep. Op zich niets bijzonders. Totdat ze stilstaat bij een religieus schilderij en begint met vertellen. Er volgen vijf weergaloze minuten. De vrouw blijkt een geweldig spreker en vertelt ongekend toegankelijk en aanstekelijk, met aandacht voor detail. De hele groep luistert begeesterd. Minstens zo bijzonder is wat ze vertelt. Geen kunsthistorisch college, maar een originele ‘situatieschets’ over waar het werk ooit hing (in een donkere, koude kerk), hoe mensen toen leefden en het werk bekeken en ervaren moeten hebben. Door de context en het publiek van toen in geuren en kleuren te beschrijven, kijken de bezoekers van nu plots door de ogen van de aanschouwers van toen. Zo heeft het werk, wederom, de impact die het toen ook had.

Het is een scene die de kracht en noodzaak van het verhaal bij het kunst kijken benadrukt. Vaak gaan we ervan uit dat een meesterwerk als vanzelf leidt tot een meesterlijke kijkervaring. Daarom zijn museumzalen vaak leeg en wit, met het kunstwerk in de hoofdrol. Maar zijn het niet de vertelling en de verteller die uiteindelijk doorslaggevend zijn? Ga kijken die scene!

Halina vertelt in de Oude Kerk

De Oude Kerk introduceert een luisterroute met actrice Halina Reijn en vindt zo de traditionele museale audiotour opnieuw uit. Want hier geen saaie curatorenstem, nummertjes intoetsen of lange historische uitwijdingen. Halina weet je met haar stem en verhaal, met interviews, historische geluidsopnamen en muziek een uur lang non-stop (!) te boeien. Het blijkt de ideale manier om te ontdekken wat dit oudste nog bestaande gebouw van Amsterdam aan vaak verborgen verhalen te bieden heeft. Met de luisterroute besef je dat de Oude Kerk geen vergeten monument is, maar een springlevend gebouw, waar temidden van prostitutie en kroegen ook nog eens een serene rust kan heersen. Full disclosure: ik ben initiatiefnemer van de luisterroute, dus wat je net gelezen hebt, zul je echt zelf moeten gaan verifiëren.

De werkelijkheid van Jan Schoonhoven

Topexpositie in Schiedam van een kunstenaar uit Delft van internationaal kaliber. Ga kijken en verwonder je hoe Schoonhoven zijn beeldtaal stap voor stap uitvindt en uitbaat. Geen joekels van museumzalen, maar kleine intieme ruimten die als hoofdstukken het tentoonstellingsverhaal prachtig opdelen. Er zijn weinig kunstenaars wiens zoektocht beter en boeiender te volgen is, met als kers op de taart op zolder van het museum een onverwachte, indrukwekkende epiloog met waanzinnige tekeningen. Schoonhoven verdient meer erkenning!

BEKIJK OOK DEZE CURATOREN