BLOG

Wat Mondriaan in Domburg deed

Door Wietse Coppes | juli, 2016

Piet Mondriaan kennen we van kleurvlakken en dikke zwarte lijnen, maar voordat hij die beroemde werken schilderde, maakte hij onder andere veel duinlandschappen. Wietse Coppes is conservator Mondriaan & De Stijl bij het Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis (RKD) en neemt ons mee naar Domburg.

Tussen 1908 en 1915 bracht Piet Mondriaan gedurende de zomers steevast enkele weken door in Zeeland. In een brief aan de Rotterdamse violiste Aletta de Iongh schreef hij waarom:

Ik geloof met je, dat als je alleen in de natuur ben, je wel ’t meest innig daarop in kan gaan.

De afzondering in de Zeeuwse natuur bleek noodzakelijk. Tijdens geconcentreerde verblijven van enkele aaneengesloten weken maakte hij er cruciale sprongen in zijn werk. De eerste jaren met zijn luministische werk (zoals hierboven) en in 1914-’15 met zijn vroege abstracte studies (zie hieronder).

Piet Mondriaan, Kerk façade 1: Kerk te Domburg, 1915. Collectie Gemeentemuseum Den Haag

Piet Mondriaan, Kerk façade 1: Kerk te Domburg, 1915. Collectie Gemeentemuseum Den Haag

In Zeeland vervaardigde hij telkens opnieuw studies van eenzelfde motief:

Ik studeerde meest op duinen en kerken. Als men zich niet op enkele dingen concentreert, zou men niets tevoorschijn kunnen brengen, van al ’t mooie, dat er is, heh?

Mondriaan werkte het liefst buiten in de duinen, waar hij vele uren studeerde op schilderijen van de kustlijn.

Piet Mondriaan, Zee na Zonsondergang, 1909. Collectie Gemeentemuseum Den Haag

Piet Mondriaan, Zee na Zonsondergang, 1909. Collectie Gemeentemuseum Den Haag

Als het weer te slecht was werkte hij noodgedwongen binnen en vervaardigde o.a. het portret van de eigenaar van zijn pension.

Piet Mondriaan, Zeeuwsche Boer, 1909. Collectie Gemeentemuseum Den Haag

Piet Mondriaan, Zeeuwsche Boer, 1909. Collectie Gemeentemuseum Den Haag

Ook reisde hij veel over Walcheren en pochte tegen De Iongh dat er maar weinig plaatsen waren die hij er niet had bezocht. In Zoutelande schilderde hij in 1909 – op het hoogtepunt van zijn luministische periode – de plaatselijke kerk. Dit schilderij werd in 2013 in New York geveild voor een bedrag van 1.385.000 dollar.

Piet Mondriaan, Kerk te Zoutelande, 1909. Privé collectie

Piet Mondriaan, Kerk te Zoutelande, 1909. Privé collectie

In 1908 kon Mondriaan nog niet vermoeden dat zijn leven 36 jaar later, na omzwervingen in Parijs en Londen, zou eindigen aan de andere kant van de grote plas. In zijn New Yorkse atelier bleef zijn laatste doek onvoltooid achter: Victory Boogie Woogie. Eindelijk had hij de ‘dynamische beweging in evenwicht’ weten te bereiken, waarnaar hij zo lang en aandachtig had gezocht. Zeeland vormde een onmisbare en cruciale tussenstop in die zoektocht.

Piet Mondriaan, Victory Boogie Woogie, 1942-1944. Collectie Gemeentemuseum Den Haag

Piet Mondriaan, Victory Boogie Woogie, 1942-1944. Collectie Gemeentemuseum Den Haag

 

Wietse Coppes is conservator Mondriaan & De Stijl bij het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis en werkt als editeur aan het Mondriaan Editieproject: de uitgave van de complete, geïllustreerde brieven en theoretische geschriften van Mondriaan.

Reacties op Wat Mondriaan in Domburg deed

Dorothe Tempelman-Venselaar
Weer een helder stuk tekst, met prachtige werken van Mondriaan. Fijn om te zien en te lezen!
Marjolein
Wat een prachtige blog! Dank je wel.
laat een reactie achter

Uw beoordeling