Late Great: Hannah Höch

Doorbreken als je al in de tachtig bent. Dan ben je de ultieme laatbloeier – of misschien bloeide jij niet laat, maar had de wereld simpelweg niet eerder oog voor je. In nummer 1 van het See All This magazine aandacht voor vrouwen zoals Carmen Herrera (99), die pas op hoge leeftijd bekend werden. ‘Als je op de bus wacht, dan komt de bus wel’, stelt Herrera simpelweg. Dat geldt ook voor de volgende ‘late great’: Hannah Höch, die het magazine niet haalde, maar we hier graag voorstellen.

‘Ik zou vandaag de wereld willen laten zien zoals een mier hem ziet en morgen zoals de maan hem ziet.’
– Hannah Höch, catalogus Kunstzaal De Bron, 1929

De Duitse Hannah Höch (1889-1978), een kunstenares uit de Weimarperiode, was een pionier in het medium van de fotomontage, en transformeerde mode- en reclamebeeld uit haar tijd tot abstracte dadaïstische portretten van een tijdperk. Höch dook in 1917 tussen de dadaïsten in Berlijn op en kreeg te maken met overheersing door en uitsluiting uit de cirkel van haar mannelijke tegenhangers. In haar latere reflectie op deze nogal negatieve ervaringen toonde ze echter een uitzonderlijk gevoel voor humor.

Hannah Höch

Creatieve crisis

In 1920 schreef ze een intrigerend kortverhaal, Der Maler (‘De schilder’), waarin ze het relaas beschrijft van Gotthold Himmelreich, een kunstenaar die in een creatieve crisis belandt als zijn vrouw hem vraagt de afwas te doen. Het verhaal was gebaseerd op haar moeizame relatie met de mede-dadakunstenaar Raoul Hausmann, met wie ze in 1922 brak. Höch stelde haar werk in 1929 tentoon in Kunstzaal De Bron in Den Haag en had pas weer een grote tentoonstelling in 1974, toen ze 85 was, in het Nationaal Museum van Moderne Kunst in Kyoto (Japan).

Collagekunst

Haar persoonlijke leven en haar kunst waren vaak met elkaar vervlochten. Als openlijk biseksuele vrouw streefde Höch naar revolutionaire, verandering veroorzakende dingen. Door middel van het gebruik van vervreemding in haar collages – ‘in stukken snijden, opplakken, activeren’ – destabiliseerde Höch intellectuele voorschriften en bracht ze de collagekunst tot nieuwe hoogten.

Doorbraak: Whitechapel Gallery in Londen, 2014.

Waar te zien: Kunsthalle Mannheim, 22 april tot en met 21 augustus 2016.

Hannah Höch – ‘Schnitt mit dem Küchenmesser durch die letzte Weimarer Bierbauchkulturepoche Deutschlands’ © 2006 Bildarchiv Preussischer Kulturbesitz, Berlin, © 2006 Hannah Höch / Artists Rights Society (ARS), New York / VG Bild-Kunst, Bonn, photo: Jörg P. Anders, Berlin